باتوجه به اینکه خرید و فروش و فضای کسب‌وکارهای آنلاین روز به روز در حال گسترش می باشد وجود یک بستر امن پرداخت بیش از پیش مورد توجه قرار میگیرد لذا از سوی بانک مرکزی نهاد جدیدی برای تسهیل پرداخت‌های الکترونیک به نام پرداخت یار تعریف شده است. پرداخت یار بانک مرکزی با شرکت‌های ارائه دهنده خدمات پرداخت قرارداد می بندد تا امکان استفاده از ابزارهای پذیرش و اتصال به شبکه الکترونیکی پرداخت (شاپرک) به‌صورت غیرمستقیم فراهم شود.
در نتیجه پرداخت یار به معنای شخصیت حقوقی ثبت شده است که در چارچوب سندی که از سوی بانک مرکزی تدوین شده و بر اساس قراردادی که با شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات پرداخت (PSP) و شاپرک منعقد گردیده، می‌تواند پرداخت‌های بدون‌کارت از جمله پرداخت‌های درون‌برنامه‌ای مبتنی بر زیرساخت‌های همراه را برای پذیرندگان خود انجام داده و سپس به شبکه شاپرک ارسال کند. در ابتدا برای دریافت مجوز پرداخت یاری باید موارد زیر را در نظر بگیرید:
• باید شرکت حقوقی باشید.
• یک وب‌سایت کدنویسی‌شده مناسب برای ارائه درگاه پرداخت واسط داشته باشید.
• ترجیحاً سروری در داخل کشور داشته باشید.
• گواهی عدم سوء‌پیشینه برای تمام اعضای شرکت خود دریافت کرده باشید.
پرداخت یاران جهت فعالیت در شبکه پرداخت الکترونیکی، ملزم به رعایت دستورالعمل ها و مقررات وضع شده توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی و شرکت شاپرک هستند. طبق تعریف بانک مرکزی پرداخت یارها شرکت های ارائه دهنده درگاه پرداخت اینترنتی هستند که با نظارت شرکت شاپرک جهت ارائه درگاه پرداخت اینترنتی فعالیت می کنند.
شرکت های دارای مجوز پرداخت یاری می توانند در بستر اینترنت و موبایل که به صورت فیزیکی به کارت بانکی (CNP) نیازی نیست خدمات خود را بر روی سوئیچ شرکت های ارائه دهنده خدمات پرداخت (PSP) هاارائه کنند. در واقع موضوع فعالیت پرداخت یاری، ارائه خدمات پرداخت نظیر فاکتور آنلاین و درگاه پرداخت شخصی و نظارت بر عملکرد پذیرندگان پشتیبانی شده پس از اتصال آنها به شبکه الکترونیکی پرداخت است. سیستم پرداخت یار از طرف بانک مرکزی به منظور تسهیل پرداخت های الکترونیک تعریف و سازمان دهی شده است.
با گسترش انجام تراکنش های بانکی در دنیای وب، امنیت این نوع پرداخت ها به یک دغدغه تبدیل شده است. از این رو اقدامات مختلفی برای افزایش امنیت و همچنین نظارت بر این پرداخت ها انجام شده است. پرداخت یار بانک مرکزی با شرکت های ارائه دهنده خدمات پرداخت قرارداد می بندد تا امکان استفاده از ابزارهای پذیرش و اتصال به شاپرک به طور غیر مستقیم برای این نهاد فراهم شود.
همه کسب‌وکارهای آنلاین به درگاه پرداخت اینترنتی امن نیاز دارند. طبق ضوابط بانک مرکزى جمهورى اسلامى ایران، شرکت‌هاى داراى مجوز پرداخت یارى می‌توانند در فضاى آنلاین فعالیت کنند. درگاه پرداخت اینترنتی توسط شرکت‌های پرداخت یاری تحت نظارت بانک مرکزی و شاپرک ارائه می‌شوند.
طبق ماده پنج آخرین ویرایش الزامات و ضوابط اجرایی فعالیت پرداخت یاران و پذیرندگان پشتیبانی شده در نظام پرداخت کشور، پرداخت یار مشروط به احراز شرایطی تحت عنوان شرایط عمومی متقاضی پرداخت یاری میباشد و استمرار خدمات مستلزم حفظ شرایط عمومی و اعلام فوری هر قسم تغییر وضعیت موثر، به ارائه دهنده ی خدمات پرداخت است.
موارد مندرج در این ماده شامل موارد ذیل است:
• متقاصی این تفاهم نامه باید در قالب شرکت تجاری ثبت شده وفق قوانین و مقررات جمهوری اسلامی ایران و با موضوع مرتبط و شامل بر خدمات پرداخت باشد.
• اعضای هیات مدیره و مدیرعامل شرکت متقاضی پرداخت یاری باید فاقد سوء پیشینه موثر کیفری باشند.
• هیچ یک از اعضای هیئت مدیره و مدیر عامل شرکت متقاضی پرداختیاری نباید بدهی معوق به نظام بانکی جمهوری اسلامی ایران داشته یا دارای سابقه موثر چک برگشتی باشند.
شاپرک مخفف «شبکه الکترونیکی پرداخت کارتی» می باشد و در واقع یک نهاد حاکمیتی است که به عنوان یک رابط میان بانک مرکزی، شبکه بانکی و شرکت های ارائه دهنده خدمات پرداخت عمل می کند. هدف از شاپرک استانداردسازی پرداخت های کارتی، کنترل و نظارت در شبکه پرداخت و هدایت منابع بانک ها به سمت امور بهینه، گسترش بازار کارتی و نظارت بر عملکرد پایانه‌ها را میسر می‌سازد.
بزرگترین دستاورد راه اندازی شاپرک این است که فعالیت‌های شرکت‌های ارائه خدمات بانکداری الکترونیک بر مبنای استاندارد یکسانی انجام میگیرد و تحقق این مهم، بانک مرکزی را قادر می‌سازد تا نظارت دقیق و همه جانبه‌ای بر انجام عملیات بانکی که از طریق پایانه‌های فروش صورت می گیرد، داشته باشد. با توجه به این توضیحات اکنون می توانید آسان تر به مفهوم پرداخت یار پی ببرید. به زبان ساده پرداخت یار در چارچوب قواعد تنظیم شده از سمت بانک مرکزی و بر اساس قرارداد بسته شده با شرکت های ارائه دهنده خدمات پرداخت و شاپرک می تواند پرداخت های بدون کارت را برای پذیرندگان انجام داده و سپس به شبکه شاپرک ارسال کند.
موضوع فعالیت پرداخت یار شامل ارائه خدمات پرداخت و نظارت بر عملکرد پذیرندگان پشتیبانی شده پس از اتصال آنها به شبکه الکترونیکی پرداخت است. در مجموع شبکه الکترونیکی پرداخت کارت (شاپرک) به‌عنوان مرجع مدیریت یکپارچه صنعت پرداخت الکترونیک کشور برای پیاده سازی و نظارت بر پرداخت الکترونیکی در سراسر کشور با دو نهاد زیر نظر خود فعالیت می‌کند:
• شرکت‌های خدمات پرداخت (PSP)
• پرداخت یارها
شرکت‌های پرداخت یار با همکاری شرکت‌های PSP می‌توانند گستره وسیعی از خدمات پرداخت از قبیل درگاه پرداخت مستقیم، درگاه پرداخت واسط، لینک پرداخت شخصی، فاکتورآنلاین و... را ارائه دهند.
هدف این سند تبیین فرایند اجرائی فعالیت شرکت‌های پرداخت یار و پذیرندگان پشتیبانی شده در حوزه پولی کشور است. موضوع فعالیت پرداخت یار شامل بازاریابی، انعقاد قرارداد، ارایه خدمات پرداخت و نظارت بر عملکرد پذیرندگان پشتیبانی شده پس از اتصال آنها به شبکه الکترونیکی پرداخت کشور است. وظیفه اصلی شرکت‌های پرداخت یاری، ارائه انواع سرویس‌های پرداخت به افراد و کسب وکارها است.
فعالان حوزه پرداخت یاری سعی می‌کنند فرآیند دریافت درگاه پرداخت اینترنتی را بسیار راحت‌تر سازند و به این ترتیب ظرف چند ساعت پس از ارائه مدارک، درگاه پرداخت ارائه می‌شود معمولا پنل کاربری کسانی که درگاه پرداخت خود را از یک پرداختیار دریافت می‌کنند بسیار ساده و کاربردی تر است و یا حتی می‌توانند حساب خود را مدیریت کنند و گزارشی از تراکنشهای خود داشته باشند. پرداخت یارها می‌توانند با یک یا چند شرکت ارائه دهنده خدمات پرداخت (PSP) قرارداد همکاری داشته باشند.
مجوز پرداخت یاری و باید نبایدها
• پرداخت یار به هیچ عنوان حق انجام فعالیت‌های بانکی و اعتباری را ندارد.
• صدور هرگونه ابزار پرداخت، انتشار پول الکترونیک و عملیات ارزی در فعالیت پرداخت یاری ممنوع میباشد.
• پذیرش هرگونه ابزار پرداخت صادر شده توسط غیر بانک و پردازش و انتقال تراکنشهای آنها توسط پرداخت یارها ممنوع است.
• پرداخت یار موظف به رعایت کلیه بخشنامه ها و دستورالعمل های صادره و قبول اصلاحات و تغییرات احتمالی مقررات که توسط بانک مرکزی اعلام می‌گردد بوده و مکلف است عملیات خود را با دستورالعمل‌های صادر شده تطبیق دهد.
• پرداخت یار موظف به رعایت قوانین مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم مطابق با قوانین جاری جمهوری اسلامی ایران میباشد.
• پرداخت یار موظف به نگهداری سوابق فعالیت پذیرندگان خود، شامل رسید تراکنشهای آنها و کلیه قراردادهای فی‌مابین است.
• پوشش ریسک‌های ناشی از عملکرد پرداختیار به عنوان یکی از پذیرندگان شبکه پرداخت الکترونیک و نظارت بر عملکرد آنها با شرکت‌های ارایه دهنده خدمات پرداخت طرف قرارداد با آنهاست.
• پرداخت یار مجاز به تجمیع مبالغ ناشی از تراکنشهای پذیرندگان پشتیبانی شده خود در حسابی که درتوافقنامه بین پرداخت یار و شاپرک اعلام شده و مورد تایید قرار گرفته است میباشد و استفاده از هرنوع حساب دیگری برای تجمیع مبالغ تراکنشها ممنوع است.
• مجموع حجم عملیات پرداخت یارهای زیر نظر یک ارایه دهنده خدمات پرداخت در یک روز نباید ازدوبرابر مجموع حقوق صاحبان سهام
• پرداخت یار به منظور تامین نیاز نظارتی ارائه دهنده خدمات پرداخت بر عملکرد وی، باید پاسخگوی ارایه دهنده خدمات پرداخت باشد و همکاری‌های لازم را در جهت بازرسی‌های دوره‌ای با وی به عمل آورد.
• پرداخت یار موظف به نظارت بر عملکرد پذیرندگان پشتیبانی شده خود است.
• ارائه خدمات تحت مجوز پرداخت یاری توسط پذیرنده پشتیبانی شده پرداخت یار ممنوع بوده و آنها موظفند نسبت به قطع خدمت ارائه شده به پذیرنده پشتیبانی شده متخلف اقدام کند.
مقاله مرتبط: اسکریپت درگاه واسط پرداخت یاری
اقدامات مورد نیاز برای اخذ پرداخت یاری بانک مرکزی:
شرکت های متقاضی دریافت پرداخت یاری باید اقداماتی انجام دهند تا موفق به دریافت پرداخت یاری بانک مرکزی شوند. مراحل دریافت پرداخت یاری به شرح زیر می باشد:
۱. دریافت و مطالعه مستند «الزامات، ضوابط و فرایند اجرایی فعالیت پرداخت‌یاران و پذیرندگان پشتیبانی شده در نظام پرداخت کشور» از وب سایت بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران
۲. مراجعه به یکی از شرکت‌های ارائه دهنده خدمات پرداخت مورد تأیید شرکت شاپرک و ارائه تقاضای پرداختیاری
۳. دریافت مستندات لازم از شرکت ارائه دهنده خدمات پرداخت
۴. ارائه مدارک لازم مطابق با مستند بند ۱ به انضمام مدارک مورد درخواست شرکت ارائه دهنده خدمات پرداخت
۵. عقد قرارداد با شرکت ارائه دهنده خدمات پرداخت
شرکت ارائه دهنده خدمات پرداخت، پس از عقد قرارداد با متقاضی پرداختیاری کلیه مدارک و مستندات ارائه شده را به شرکت شاپرک ارسال می‌نماید. شاپرک پس از بررسی مدارک، متقاضی پرداختیاری را به منظور افتتاح حساب ویژه پرداختیاری به یکی از بانک‌ها یا مؤسسات مالی و اعتباری مورد تأیید بانک مرکزی جهموری اسلامی ایران که توسط خود متقاضی پرداختیاری پیشنهاد شده است، معرفی می‌نماید.
۶. افتتاح حساب ویژه پرداختیاری نزد یکی از بانک‌ها یا مؤسسات مالی و اعتباری مورد تأیید بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران
۷. عقد توافق نامه میان شرکت شاپرک و متقاضی پرداختیاری
مزایای پرداخت یاری چیست؟
• درگاه‌های پرداخت واسط ساماندهی می گردد
• از سوء استفاده وب سایت‌های متخلف جلوگیری شده
• شاپرک بر روی درگاه‌های پرداخت واسط نظارت بیشتری دارد
• برای هر پذیرنده یک کد پذیرندگی ارائه می گردد
• واریز شدن تنها سود کارمزد پذیرنده‌ها به حساب شرکت پرداخت یار (پس از کسر کارمزد مبالغ تراکنش پذیرنده‌ها به حسابشان واریز می‌شود)
• لیست سیاه پذیرندگان بهتر مدیریت می شود
پرداخت یاری جدید؛ افزایش امنیت در جابه‌جایی پول
در مهرماه 99 و طبق اعلام نهادهای ناظر، شرکت‌های پرداخت یار ملزم شدند به معماری جدید پرداخت یاری شاپرک، مهاجرت کنند؛ این اقدام در راستای افزایش امنیت و جلوگیری از مواردی همچون پولشویی و کلاهبرداری انجام گرفته است.
در مدل جدید پرداخت یاری، کاربرها چه نکاتی را باید رعایت کنند؟
در معماری جدید پرداخت یاران شاپرک، فرایند احراز هویت، علاوه بر این که از سمت شرکت پرداخت یار انجام میگیرد، توسط شاپرک نیز انجام می‌شود و اطلاعات کاربر در سیستم جامع پذیرندگان شاپرک، ثبت می‌شود. لذا لازم است تا همه‌ی کاربران، کلیه اطلاعات فردی، محلی، کسب‌وکار، تماس و بانکی خود را در پنل کاربری وارد نمایند. لازم به ذکر است، افراد زیر 18 سال، امکان استفاده از خدمات را ندارند. در مدل جدید پرداخت یاری، بر خلاف مدل قبلی که همه کاربران از ترمینال اشتراکی استفاده می‌کردند، به هر کاربر یک ترمینال اختصاصی تعلق میگیرد. پس از تکمیل مرحله ثبت‌نام، در صورت تایید بودن اطلاعات، حداکثر تا 48 ساعت درگاه اختصاصی برای کاربر فعال خواهد شد.
نحوه تسویه حساب در معماری جدید پرداخت یاری
در مدل پرداخت یاری جدید، کلیه تسویه حساب‌ها توسط شاپرک و بدون دخالت شرکت‌های پرداخت یار انجام میگیرد. به طور کلی، دو مدل تسویه حساب وجود دارد: تسویه حساب اتوماتیک و تسویه حساب دستی. در مدل تسویه حساب اتوماتیک، مبالغ انتقال‌یافته به حساب شما، به صورت خودکار و روزانه توسط شاپرک تسویه می‌شود. در مدل تسویه حساب دستی نیز، پس از ثبت درخواست در پنل، تسویه حساب توسط شاپرک انجام میگیرد.
الزامات دریافت مجوز پرداخت یاری
الف- ارائه خدمات توسط شرکت‌های پرداخت یار به صورت غیرمستقیم و از طریق انعقاد قرارداد با شرکت‌های ارائه دهنده خدمات پرداخت صورت می‌پذیرد.
ب- مسئولیت ارزیابی و احراز صلاحیت متقاضی این تفاهم نامه بر مبنای این مستند بر عهده شرکت‌های ارائه دهنده خدمات پرداخت خواهد بود.
ج- از تاریخ اجرای الزامات اخیر، هرگونه به اشتراک‌گذاری درگاه‌های پرداخت الکترونیک خارج از این چارچوب به منزله تخلف بوده و مستوجب مسئولیت برای متخلف و متضامناً موجب مسئولیت ارائه دهنده خدمات پرداخت در ارائه خدمت به اشخاص فاقد مجوز است. شرکت ارائه دهنده خدمات پرداخت موظف است ضمن پایش رفتار پذیرندگان خود، در صورت مواجهه با هرنوع فعالیت خارج از چارچوب این مستند، مطابق با فرایندهای مندرج در مستند روش اجرایی مدیریت پذیرندگان پرخطر اقدام نماید.
بانک مرکزی پس از انتشار سند نهایی پرداخت یاران به فعالیت کسب‌وکارهای نوپا رسمیت بخشید و در راستای انتشار این مستند با عقد تفاهم‌نامه‌ای برای چندین شرکت، مجوز پرداخت یاری صادر کرد و فعالیت این شرکت‌ها به صورت رسمی در صنعت پرداخت آغاز شد.
اختیارات پرداختیار
طبق ماده ۸ آخرین ویرایش الزامات و ضوابط اجرایی فعالیت پرداخت‌یاران و پذیرندگان پشتیبانی شده در نظام پرداخت کشور، روابط پرداخت یار و پذیرندگان پشتیبانی شده تابع قرارداد فی مابین بوده و پرداختیار در ازای خدمات ارائه شده توسط خود مجاز به دریافت کارمزد از پذیرنده است. همچنین پرداختیار جهت توسعه بازار و ارتقاء کسب و کار خود، با رعایت اصول حاکم بر رقابت آزاد و عدم انحصار، مجاز به عملیات بازاریابی و تبلیغ خدمات خود خواهد بود.
پرداخت یار ها چه نکاتی را باید رعایت کنند؟
در این چارچوب بانک مرکزی یک سری الزامات در مورد پذیرنده‌های پرداختیار به عنوان خطوط قرمز ذکر شده است که طبق آنها پرداخت یارها:
۱- نباید از کاربران سپرده بگیرند و به آن سود بدهند.
۲- نباید وارد بازار ارز شوند.
۳- نباید کاری انجام دهند که موجب خلق پول شود.
جهت کسب اطلاعات بیشتر به سایت بیزینس سافت ور مراجعه نمایید.