همان گونه که در مقالات گذشته اذعان داشته ایم، مالیات بر حقوق یکی از انواع مالیات ها می باشد که افراد مشمول پرداخت باید این مالیات را به دولت پرداخت نمایند. به صورت کلی دولت به دلیل رفاهی که در اختیار مردم جامعه قرار می دهد و همچنین برای به وجود آوردن یک کسب و کار هزینه های خاصی را متقبل می شود که مردم جامعه نیز باید بخشی از این هزینه ها را در قالب مالیات به دولت پرداخت نمایند تا دولت نیز بتوانند همان هزینه ها را برای ایجاد رفاه و آبادانی هر چه بیشتر مردم صرف کند.
مالیات بر حقوق، یکی از انواع مالیات های مستقیم به شمار می آید که از درآمد حاصل از کار مشمولین آن، دریافت خواهد شد. این مالیات مشمول همه افراد جامعه نیست و یک سری قوانین خاص خود را دارد. در این مقاله از وب سایت دایاوو قصد داریم تا به بررسی راهنمای موارد مشمول مالیات حقوق و معاف از مالیات حقوق بپردازیم و اطلاعاتی را در این خصوص در اختیار شما عزیزان قرار دهیم. بنابراین برای کسب اطلاعات بیشتر تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
مالیات بر حقوق چیست؟
پیش از آن که به بررسی موارد مشمول مالیات حقوق و معاف از مالیات حقوق بپردازیم، لازم است که در ابتدا خود مبحث مالیات بر حقوق را خدمت شما عزیزان شرح دهیم تا شما آشنایی بیشتری با این نوع از مالیات پیدا کنید. بر اساس ماده 82 قانون مالیات های مستقیم می توان اذعان داشت که:
"درآمدی که شخص حقیقی در خدمت شخص دیگر (اعم از حقیقی یا حقوقی) در قبال تسلیم نیروی کار خود بابت اشتغال در ایران برحسب مدت یا کار انجام یافته به طور نقد یا غیر نقد تحصیل می‌کند، مشمول مالیات بر درآمد حقوق است."
بنا به عبارتی دیگر و به بیانی ساده تر باید اشاره داشت که هر شخصی که در قبال انجام کاری برای شخصی دیگر، حقوق و یا دستمزدی را از طرف کارفرما دریافت می کند، مشمول پرداخت مالیات بر حقوق است. اما نکته بسیار مهمی که در این قسمت وجود دارد این است که پرداخت این مالیات به دولت به میزان حقوق افراد وابسته است. از جمله نکات مهمی که درباره مالیات حقوق باید بدانید، به شرح زیر می باشد:
- مالیات حقوق، یکی از انواع مالیات های مستقیم محسوب می گردد که از درآمد حاصل از کار مشمولین آن، دریافت خواهد شد و برای ثبت در فرآیند های حسابداری لازم است.
- از جمله درآمدهایی که مشمول پرداخت مالیات بر حقوق هستند شامل، حقوق و دستمزد، مزایای نقدی و غیر نقدی و سایر درآمدهایی است که کارفرما در مقابل انجام کار به کارمند یا کارگر پرداخت می نماید.
- مالیات حقوق، توسط کارفرما کسر و به سازمان امور مالیاتی کشور پرداخت می شود.
- کارفرمایان وظیفه دارند تا پایان هر ماه، مالیات حقوق کارکنان خود را محاسبه و کسر نمایند
- بر اساس ماده 86 قانون مالیات های مستقیم باید اشاره داشت که مالیات بر حقوق جزء مالیات تکلیفی دسته بندی می گردد.
- مالیات تکلیفی بدان معنا می باشد که شناسایی مبلغ و پرداخت مالیات حقوق پرسنل به عهده پرداخت کننده حقوق (کارفرما) بوده و پرسنل در قبال پرداخت مالیات حقوق وظیفه ای نخواهند داشت.
معافیت مالیاتی حقوق چیست؟
همان گونه که اشاره کرده ایم، در برخی از موارد و شرایط همه افراد مشمول پرداخت مالیات بر حقوق نخواهند بود و به عبارتی دیگر، قانون معافیت مالیاتی شامل حال آن ها خواهد شد. اگر بخواهیم معافیت مالیاتی را خدمت شما عزیزان تعریف نماییم، باید اشاره کنیم که معافیت مالیاتی حقوق، مبلغی از حقوق و دستمزد کارکنان محسوب می گردد که از پرداخت مالیات معاف می باشد. در ایران، سقف معافیت مالیاتی حقوق در سال جدید، تقریبا معادل 120 میلیون تومان در سال و یا 10 میلیون تومان در ماه است. این بدان معنا می باشد که حقوق و دستمزد ماهانه تا سقف ۱۰ میلیون تومان، از پرداخت مالیات معاف می باشند. ممکن است این سوال برای شما عزیزان به وجود بیاید که چرا معافیت مالیاتی در نظر گرفته شده است؟! آیا همه افراد نباید در پرداخت مالیات یکسان باشند؟! برای پاسخ به این سوال می توان اذعان داشت که معافیت مالیاتی برای افراد کم درآمد در نظر گرفته شده است. به صورت کلی معافیت مالیاتی حقوق، برای کمک به اقشار کم درآمد جامعه و کاهش فشار مالیاتی بر آن ها، وضع شده به دلیل آن که افراد کم درآمد نسبت به افرادی که درآمد بیشتری دارند قاعدتا زندگی سخت تری خواهند داشت و پرداخت مالیات نیز به طبع برای آن ها نیز سخت تر خواهد بود. این قانون معافیت مالیاتی برای ایجاد عدالت در میان افراد کم درآمد و همچنین افراد با درآمد بالا وضع شده است.
موارد معاف از مالیات حقوق و بیمه:
به صورت کلی یک سری از موارد خاص وجود دارد که معاف از مالیات حقوق و همچنین بیمه هستند. این موارد در سایت سازمان تامین اجتماعی کشور اعلام شده است و بر اساس اعلامیه های این وب سایت، از جمله موارد معاف از مالیات حقوق و بیمه به شرح زیر خواهد بود:
- باز خرید ایام مرخصی
- هزینه عائله مندی
- هزینه های سفر و فوق العاده ماموریت
- عیدی و پاداش آخر سال
- ما به التفاوت کمک هزینه مسکن خوار و بار در ایام بیماری
- حق شیر
- پاداش نهضت سواد آموزی
- حق تضمین کسر صندوق
- خسارت اخراج و مزایا پایان کار (سنوات)
- پاداش افزایش تولید
به غیر از موارد ذکر شده در بالا، سایر هزینه های ثبت شده در فیش حقوقی کارمندان در زمره موارد مشمول بیمه تأمین اجتماعی و مالیات بر حقوق قرار خواهند گرفت. اگر بخواهید در خصوص موارد معاف از مالیات بر حقوق اطلاعات جامع تری داشته باشید، به وب سایت تامین اجتماعی بروید و در بخش حقوق و دستمزد تمامی موارد معاف از مالیات حقوق و بیمه را مطالعه فرمایید.
چه مواردی معاف از مالیات حقوق هستند؟
قانون معاف از مالیات حقوق ممکن است در سال های آینده با سال گذشته متفاوت باشد. اما همان گونه که در بخش های قبل بیان کرده ایم، معافیت سالانه که توسط دولت اعلام می شود و برای سال 1403 به میزان 120 میلیون تومان در سال و یا 10 میلیون تومان در ماه است. حال در این میان نیز یک سری موارد خاص دیگر نیز وجود دارد که جزء موارد معاف از مالیات بر حقوق محسوب می شود. این موارد خاص به شرح زیر خواهد بود:
- سنوات و حقوق ایام مرخصی استفاده نشده
- حقوق باز نشستگی یا مستمری پرداختی به وراث (مبلغی که به هنگام بازنشستگی یا از کار افتادگی به حقوق بگیر پرداخت می گردد).
- هزینه‌های سفر و فوق العاده ماموریت
- عیدی و پاداش آخر سال به میزان یک دوازدهم معافیت سالانه
- مزایای غیر نقدی به میزان دو-دوازدهم معافیت سالانه
- هزینه‌های درمان (شامل دو-هفتم بیمه تامین اجتماعی کارمند و بیمه‌های تکمیلی خود و اعضای خانواده)
- حقوق نیروهای مسلح
غیر از موارد ذکر شده در این بخش و بخش قبل، تمامی پرداختی های مستقیم به کارمندان باید وارد جدول مالیات حقوق بشود و مالیات آن از حقوق کارمندان کسر گردد و تا پایان ماه بعد به حساب دارایی و سازمان امور مالیاتی کشور واریز بشود.
مزایای غیر مشمول مالیات:
تاکنون به این نتیجه رسیده اید که برخی از مزایای کار شامل پرداخت مالیات می شوند و اما برخی دیگر نیز معاف از مالیات خواهند بود. از جمله مزایای زیر مشمول پرداخت مالیات نخواهند بود:
- ماموریت فوق العاده در صورتی که مرتبط با فعالیت شرکت و یا سازمان مورد نظر باشد و ۵۰ کیلومتر از محل اصلی شرکت دور شده باشد و یا همچنین به ناچار به توقف شبانه جهت انجام کار موقت باشد.
- سنوات خدمت کارکنان و یا کارمندان و کارگران
- کل بیمه سهم کارگر اعم از حقوق و بیمه تکمیلی معاف از مالیات است و همچنین شایان ذکر می باشد که بخشنامه معافیت دو هفتم باطل شده است.
- تمامی مبالغ پرداخت شده بابت فوت، بازنشستگی، از کار افتادگی، استعفای کارگر
- تمامی مبالغ پرداخت شده بابت حقوق ایّام مرخصی استفاده نشده حقوق بگیران
- یک دوازدهم عیدی
- دو دوازدهم مزایای غیر نقدی پرداختی به کارکنان
- تمامی مبالغ پرداخت شده حاصل از بیمه بابت جبران خسارت بدنی و معالجه و مواردی از این قبیل
- پنجاه درصد مالیات حقوق کارکنان شاغل در مناطق کمتر توسعه یافته
- وجوهی که کارفرما بابت هزینه معالجه کارکنان خود یا افراد تحت تکفل آن ها به صورت مستقیم یا به وسیله حقوق بگیر به پزشک یا بیمارستان به استناد اسناد و مدارک مثبته پرداخت کند.
- صد درصد حقوق کارکنان شاغل در مناطق آزاد تجاری
آیا به سنوات مالیات تعلق می گیرد؟
این سوالی است که برای بسیاری از شما عزیزان به وجود می آید به خصوص در برخی از شرکت ها نیز ممکن است قوانین سنوات را زیر پا بگذارند. به صورت کلی قوانین سنوات همچنان برای بسیاری از کارفرمایان دارای ابهامات به خصوصی است. حال باید اشاره شود که حق سنوات در صورتی معاف از پرداخت مالیات بر حقوق است که در پایان اشتغال و به میزان تعیین شده در قانون (یک ماه حقوق) پرداخت گردد! در این حالت مالیاتی بر سنوات تعلق نخواهد گرفت. همچنین قابل ذکر می باشد که حق سنوات مشمول کسر و پرداخت حق بیمه نیز نخواهد بود.
یکی از تخلف های کارفرمایان در این موضوع، کسر نمودن مبلغی از سنوات تحت عنوان مالیات بر درآمد است که هیچ مستند قانونی ندارد و یک نوع تخلف محسوب می گردد. بنابراین کارفرمایان در ابتدا باید به قوانین مالیاتی توجه داشته باشند و بر این موضوع نیز واقف باشند که در کجا باید مالیات کسر گردد و در کدام قسمت قانون معافیت مالیاتی وجود دارد. در غیر این صورت ممکن است با تخلف روبه‌رو شوند و این تخلف نیز برای آن ها بار قانونی خواهد داشت.
با توجه به اصلاحات صورت گرفته در بند 5 ماده 91 دیگر جای هیچ ابهامی برای معاف بودن حق سنوات سالانه از مالیات وجود نخواهد داشت و در این ماده و این بند به صراحت در خصوص شرایط معافیت مالیات پرداخت سنوات ذکر شده است. با وجود این که اجرای قانون جدید از سال 95 عنوان شده، اما مطابق قانون سابق نیز استدلال کارفرمایان بسیار ضعیف و غیر مستند و خلاف اصول و موازین حقوقی عمومی و حقوق کار بود. اما با اصلاحیه ای که در این خصوص آمد، بر اساس آن نیز تمامی کارفرمایان وظیفه دارند که بدون کسر مبلغی به عنوان مالیات حق سنوات سالانه کارگران را پرداخت نماید.
آیا عیدی مشمول بیمه و مالیات است؟
این سوال نیز از آن دسته سوالاتی است که برای بسیاری از شما عزیزان به وجود می آید. به صورت کلی قانون عیدی یکی از مهم ترین قوانین وزارت کار است که باید توسط همه کارفرمایان رعایت گردد. نکته بسیار مهمی که در این خصوص باید بدانید، این است که عیدی خود شامل بیمه نمی شود اما در خصوص مالیات باید ذکر کرد که برای بیمه یک سری شروط و قوانین مالیاتی وجود دارد. بر اساس قوانین وضع شده، عیدی یا همان پاداش در صورتی که در چهار چوب تعیین شده توسط قانون کار باشد (3 برابر حداقل حقوق آن سال) آن گاه از پرداخت حق بیمه معاف خواهد بود. البته به شرطی که از یک دوازدهم معافیت سالانه کمتر باشد از پرداخت مالیات نیز معاف خواهد بود. در غیر این صورت (اگر بیش از این مقادیر باشد) مشمول پرداخت مالیات و بیمه خواهد بود.
بر اساس بند 10 ماده 91 قانون مالیات های مستقیم، باید بیان کرد:
"عیدی سالانه یا پاداش آخر سال، جمعا معادل یک دوازدهم میزان معافیت مالیاتی موضوع ماده 82 این قانون” است"
حال باید بیان کرد که ماده 82 قانون مالیات های مستقیم، درآمد ناشی از حقوق را مشمول مالیات بر حقوق می داند. یعنی اگر شما درآمد سالیانه 120 میلیون تومان به پایین داشته باشید معاف از مالیات عیدی و اگر بالای این مقدار باشد، بر اساس قوانین باید مالیاتی را پرداخت نمایید و دیگر معاف از قوانین مالیاتی نخواهید بود.
سخن پایانی:
در این مقاله از وب سایت دایاوو سعی کردیم تا به بررسی راهنمای موارد مشمول مالیات حقوق و معاف از مالیات حقوق بپردازیم و اطلاعاتی را در این خصوص در اختیار شما عزیزان قرار دهیم. شما نیز می توانید برای کسب اطلاعات بیشتر درباره انواع مالیات در ایران و نحوه پرداخت آن ها، به وب سایت ما مراجعه کرده و با کارشناسان و مشاوران ارشد مجموعه ما مشورت فرمایید.