سال مالیاتی چیست؟ تفاوت میان سال مالی و سال مالیاتی

سال مالیاتی یک دوره زمانی مشخص است که توسط مقامات سازمان امور مالیاتی کشور تعیین می شود. این دوره باید از اول فروردین تا پایان اسفندماه باشد که با مفهوم سال مالی متفاوت است. برای اشخاص حقوقی برخلاف اشخاص حقیقی، در صورتی که سال مالی آنها با دوره مالیاتی متفاوت باشد، سال مالی ملاک تعیین مهلت تسلیم اظهارنامه مالیاتی خواهد بود.
وقتی صحبت از موضوعات مالیاتی می شود، اصطلاحات تخصصی همیشه مطرح می شوند و در بسیاری از موارد، انجام تعهدات مالیات دهندگان به درک دقیق معنای این اصطلاحات بستگی دارد. یکی از اصطلاحات مهم مالیاتی «دوره مالیاتی» یا «سال مالیاتی» است که البته مفهومی متفاوت از دوره تجاری یا سال مالی است.

دلیل اهمیت درک مفهوم دوره مالیاتی یا سال مالیاتی این است که بر اساس قوانین مالیاتی مستقیم، کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی که مالیات می پردازند، موظفند حساب های مالی خود اعم از درآمد و هزینه های خود را به اداره مالیاتی به آدرس پایان سال یا دوره مالیاتی مربوط و ارائه و ثبت اظهارنامه مالیاتی آن دوره یا سال مالیاتی در غیر این صورت مشمول جرائم مالیاتی خواهند بود؛ بنابراین با توجه به توضیحات فوق، این مقاله ابتدا به این سوال پاسخ می دهد که سال مالیاتی چیست؟ در زیر مهلت های مالیاتی اشخاص حقیقی و حقوقی را توضیح داده و در نهایت تفاوت سال مالیاتی و سال مالی را توضیح می دهیم.

دوره و سال مالیاتی چیست؟

در حوزه مالیات و در حوزه های مربوط به بحث مالیاتی همواره اصطلاحات تخصصی ذکر می شود و در بسیاری از موارد انجام وظیفه مؤدی (مانند تسلیم اظهارنامه) منوط به درک دقیق معنای این اصطلاحات است. یکی از اصطلاحات مالیاتی مهمی که به طور خاص در رابطه با ثبت اظهارنامه برای اشخاص حقیقی و حقوقی ذکر شده، دوره مالیاتی یا سال مالیاتی است که البته مفهومی متفاوت از دوره مالیاتی یا سال مالی است.

اهمیت درک مفهوم دوره مالیاتی یا سال مالیاتی در این است که طبق قوانین مالیاتی مستقیم، کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی که مالیات می پردازند، موظفند حساب های مالی خود اعم از درآمد و هزینه را به مقامات مالیاتی محل مالیات ارائه کنند. در پایان یک دوره مالیاتی یا سال مالیاتی، شخص مربوطه اظهارنامه مالیاتی آن دوره یا سال مالیاتی را تسلیم و ثبت می کند.
در مورد این که دوره و سال مالیاتی چیست و چه تفاوتی با سال حسابداری دارد، باید گفت که دوره و سال مالیاتی بازه‌های زمانی مشخصی هستند که توسط سازمان مالیاتی کشور تعیین می‌شوند.

در این بازه زمانی نرم افزار سامانه مودیان مالیاتی اعم از اشخاص حقیقی یا حقوقی موظفند درآمد و هزینه ها را ثبت و به طور کلی کلیه حساب های مالی را در پایان دوره مالیاتی و سال مالیاتی پس از تنظیم ترازنامه و تعیین اطلاعات نهایی آن ثبت و گزارش کنند. درآمد و هزینه ها در قالب اظهارنامه مالیاتی به مقامات مالیاتی ارائه می شود. پس از پاسخ به این سوال که دوره مالیاتی و سال مالیاتی چیست، در قسمت های بعدی به تفکیک سال مالیاتی و دوره مالیاتی اشخاص حقیقی و حقوقی می پردازیم و به تفکیک توضیح می دهیم.

دوره و سال مالیاتی شخص حقیقی

قبل از بررسی دوره مالیاتی و سال مالیاتی اشخاص حقیقی و پاسخ به اینکه دوره و بازه زمانی مالیاتی اشخاص حقیقی چیست، لازم است مفاهیم اشخاص حقوقی و اشخاص حقیقی توضیح داده شود. به شخصی که طبق مقررات قوانین مالیات های مستقیم مالیات پرداخت می کند و همه ساله از طریق سامانه عملیات الکترونیک tax.gov.ir مالیات پرداخت می کند مؤدی نامیده می شود. مالیات دهندگان خود به دو دسته کلی اشخاص حقیقی و حقوقی تقسیم می شوند. شخص حقیقی شخصی است که به یکی از فعالیت های تجاری مانند تولید و فروش کالا مشغول است. شخصیت حقوقی مجموعه ای از اشخاص است که به عنوان یک شخص حقوقی تأسیس و ثبت شده اند. شرکت تجاری نمونه بارز یک شخص حقوقی است.

پس از تعریف شخص حقیقی و تبیین تفاوت آن با شخص حقوقی، حال با توجه به دوره مالیاتی و سال مالیاتی شخص حقیقی و اینکه مدت آن چقدر است، می توان گفت که با توجه به مفاد ماده 155 قانون مالیات های مستقیم، سال و مدتی که اشخاص حقیقی برای یک سال شمسی کامل مالیات می پردازند که از اول فروردین شروع می شود و در آخرین روز اسفند همان سال به پایان می رسد.

 
دوره و سال مالیاتی شخص حقوقی

از جمله اشخاصی که در کشور ما به فعالیت تجاری می پردازند و طبق قوانین مالیاتی مستقیم موظف به نگهداری حساب های مالی و تسلیم اظهارنامه مالیاتی در پایان دوره مالیاتی هستند، اشخاص حقوقی هستند که نمونه بارز آن شرکت بازرگانی است.

همانطور که اشخاص حقیقی دارای مهلت و سنوات مالیاتی هستند اشخاص حقوقی نیز دارای مهلت و سنوات مالیاتی هستند، اشخاص حقوقی موظفند در پایان دوره مالیاتی اظهارنامه مالیاتی خود را از طریق سامانه عملیات الکترونیک مالیاتی که با اشخاص حقوقی متفاوت است ثبت کنند. این پورتال خدمات مالیاتی ملی است؛ بنابراین ممکن است این سوال مربوط به اشخاص حقوقی باشد که دوره مالیاتی اشخاص حقوقی چقدر است و در چه بازه زمانی قرار می گیرد؟

در پاسخ به سوال فوق باید گفت که طبق ماده 155 قانون مالیات های مستقیم، سال و دوره مالیاتی شخص حقوقی یک سال کامل شمسی یعنی از اول فروردین هر سال تا آخرین روز اسفند همان سال است. اما در بین تفاوت دوره مالیاتی و سال حسابداری یک شخص حقوقی و یک شخص حقیقی، این نکته حائز اهمیت است که اگر دوره حسابداری و سال حسابداری یک شخص حقوقی با سال مالیاتی متفاوت باشد، مهلت مقرر با ارائه اظهارنامه مالیاتی، آنها ملاک عمل خواهد بود.
توضیح داده می شود که در شرایط فوق اشخاص حقوقی موظف به ثبت اظهارنامه مالیاتی در پایان سال مالیاتی یعنی پایان اسفند ماه نیستند و لذا آخرین مهلت ثبت اظهارنامه و تسلیم ترازنامه و سود و صورت زیان این اشخاص حقوقی حداکثر تا سال مالی 4 ماه پس از پایان سال می باشد.

تفاوت دوره و سال مالی با دوره و سال مالیاتی چیست؟

علاوه بر دوره و سال مالیاتی که اغلب در بحث های مالیاتی به آن اشاره می شود، یکی دیگر از مفاهیم مرتبط با حوزه مالیاتی، مفهوم سال و دوره حسابداری است که این مفهوم نیز مورد توجه تجار در بحث حسابداری است؛ بنابراین ممکن است بسیاری از افراد این سوال را بپرسند که تفاوت دوره حسابداری و سال مالیاتی چیست؟

قبل از پاسخ به این سوال که تفاوت دوره و سال مالی با دوره و سال مالیاتی چیست؟ لازم است ابتدا در مورد مفهوم سال مالی صحبت کنیم که پس از روشن شدن مفهوم آن باید به این سوال پاسخ دهیم که تفاوت دوره و سال مالی با دوره و سال مالیاتی چیست؟

اشخاص حقیقی و حقوقی به ویژه شرکت های تجاری نیاز به تعریف بازه زمانی مشخص، با شروع و پایان مشخص، بررسی حساب های مالی، تعیین میزان درآمد و هزینه ها و در نهایت تهیه ترازنامه مالی دارند. این دوره را سال مالی می نامند.

سال مالی شخص حقوقی در اساسنامه شرکت پیش بینی شده و در مجمع صاحبان سهام یا مجمع شرکا و با موافقت سهامداران یا شرکاء مورد بررسی و تصویب قرار می گیرد و لازم به ذکر است که در مواقعی که می باشد. رسیدگی به حساب های مالی شرکت عموماً سال مالی اشخاص حقیقی و حقوقی همان سال مالیاتی است که از اول فروردین ماه تا پایان اسفند ماه است؛ اما گاهی به دلیل ماهیت فعالیت یا دلایل دیگر، سال مالی آنها با سال مالیاتی متفاوت بوده و مطابقت ندارد. سال مالی دانشگاه که از اول مهرماه تا پایان شهریور ادامه دارد، نمونه خوبی از این اشخاص حقوقی است.

بنابراین در پاسخ به این سوال که تفاوت یک دوره حسابداری با یک سال حسابداری و یک دوره مالیاتی با یک سال چیست، باید گفت که دوره یا سال حسابداری محدوده زمانی مشخصی است که توسط سازمان مالیاتی کشور تعیین می شود و محدوده زمانی آنها تا آخر اسفند باید شماره 1 فروردین باشد.

با این حال، سال مالی بازه زمانی است که طی آن اشخاص حقیقی و حقوقی که به فعالیت های تجاری اشتغال دارند، نیاز به بررسی حساب های مالی خود، تعیین میزان درآمد و هزینه ها و در نهایت تهیه ترازنامه مالی دارند.

در مورد تفاوت دوره و سال حسابداری و دوره و سال مالیاتی، یک نکته قابل توجه این است که اگر دوره و سال حسابداری یک شخص حقوقی با سال مالیاتی آنها متفاوت باشد، در دوره ای که اظهارنامه مالیاتی آنها تسلیم شده است، سال مالی آنها خواهد بود.

توضیح داده می شود که در شرایط فوق اشخاص حقوقی موظف به ثبت اظهارنامه مالیاتی در پایان سال مالیاتی یعنی پایان اسفند ماه نیستند و لذا آخرین مهلت ثبت اظهارنامه و تسلیم ترازنامه و سود و صورت زیان این اشخاص حقوقی حداکثر تا سال مالی 4 ماه پس از پایان سال می باشد. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی ما آماده ارائه خدمات مشاوره حقوقی به شما و پاسخگویی به سوالات شما در رابطه با سال مالیاتی هستند.

دلایل اهمیت پایان سال مالی

پایان سال مالی برای کسانی که فعالیت تجاری دارند مانند شرکت های ثبت شده در سامانه یکپارچه ثبت شرکت ها بسیار مهم است؛ اما در بخش آخر مفهوم سال مالی توضیح داده شده است. برای برخی افراد ممکن است این سوال پیش بیاید که بسته شدن سال مالی چه مزایایی دارد و چه دلایلی باعث می شود که تعطیلی سال مالی مهم باشد. بدین منظور در این قسمت به لزوم بستن سال مالی اشاره خواهد شد.

 
یکی از دلایل مهم بستن سال مالی این است که از جمع شدن حساب های مالی افراد جلوگیری می کند. زمانی که افراد امور مالی خود را مدیریت می کنند و سال به سال آنها را به صفر می رسانند، از تجمع اطلاعات مالی جلوگیری می کنند و روند مشاهده و بررسی حساب های آنها آسان تر می شود. علاوه بر این، ثبت اطلاعات پایان سال مالی به مردم کمک می کند تا در هر زمان به آن دسترسی داشته باشند.

 
یکی دیگر از دلایل اهمیت بستن سال مالی، ثبت اظهارنامه مالیاتی است. همانطور که قبلا ذکر شد، یک سال مالی ممکن است با یک سال مالیاتی متفاوت باشد. چنانچه سال مالی شخص حقوقی با سال مالیاتی آن متفاوت باشد، مهلت ثبت اظهارنامه و تسلیم ترازنامه و حساب سود و زیان حداکثر چهار ماه پس از سال مالی آن است؛ یعنی اشخاص حقوقی باید ظرف چهار ماه پس از پایان سال مالی نسبت به ثبت اظهارنامه مالیاتی اقدام کنند.

سوالات متداول

1- سال مالیاتی چیست؟

سال مالیاتی دوره خاصی است که توسط مقامات مالیاتی سازمان امور مالیاتی تعیین می شود و پس از پایان آن مالیات دهندگان باید اظهارنامه مالیاتی خود را ارائه کنند.

2- مهلت های مالیاتی و سنوات مالیاتی برای اشخاص حقیقی چقدر است؟

دوره مالیاتی و سال مالیاتی شخص حقیقی یک سال کامل شمسی است که از اول فروردین ماه شروع می شود و در آخرین روز اسفند همان سال به پایان می رسد.

3- مدت و سال مالیاتی شخص حقوقی چقدر است؟

دوره و سال مالیاتی اشخاص حقوقی از اول فروردین ماه تا پایان اسفند ماه همان سال است، اما در صورتی که دوره حسابداری آن با سال مالیاتی متفاوت باشد، دوره حسابداری ملاک تعیین مهلت تشکیل پرونده خواهد بود.

نکاتی در مورد سال مالی و سال مالیاتی

• سال مالی دوره یک ساله ای است که طی آن شرکت مسئولیت انتخاب محدوده آن را بر عهده دارد؛ بنابراین گزارش بر اساس اطلاعات این دوره تهیه شده است.
• سال مالیاتی دوازده ماه است.
• توجه داشته باشید تهیه گزارشات و اسناد مالی و بازرسی های خارجی بر اساس سال مالیاتی بررسی و تنظیم خواهد شد.
• یک کسب و کار ممکن است اطلاعات مالی را بر اساس یک سال مالی غیرتقویمی انتخاب کند. البته چرخه درآمد کسب و کار برای جمع آوری اطلاعات مالی مهم است.
• اگر چه ما اصطلاح سال مالیاتی را در نظر می گیریم، اما کسب و کارها همچنان باید گزارش های میان دوره ای را تهیه کنند تا گزارش های مالی نهایی را به درستی برآورد کنند.
• توصیه می شود دوره مالی زمانی پایان یابد که فعالیت سازمانی در پایین ترین سطح ممکن باشد.
• باید توجه داشته باشید که شروع سال مالی یک شخص حقوقی بر اساس اساسنامه تعیین می شود. اگر در عمل این مدت با دوره مقرر در اساسنامه متفاوت باشد، سال مالیاتی ملاک تعیین گزارش مالیاتی سالانه است.
• صورت های سود و زیان ترازنامه و شرکت ها باید سالی یک بار تهیه و به دارایی تحویل شود.
• باید به این نکته توجه داشته باشید که در صورت حجم بالای فعالیت، این امکان برای اشخاص حقیقی و حقوقی وجود دارد که طی یک ماه یک دوره مالی را تکمیل کنند.
• آخرین مهلت تشکیل پرونده مالیاتی برای اشخاص حقیقی 31 مرداد و برای اشخاص حقوقی 31 شهریور می باشد.

سال مالی برای بستن حساب های موقت و دائمی

همانطور که قبلا ذکر شد، اولین مرحله در فرآیند بسته شدن یک سال مالی، بستن حساب های دائمی و موقت است که ابتدا باید حسابدار با آن برخورد کند. سال مالی بستن حساب های موقت و دائم شامل مراحل و اجزای مختلفی است که در این قسمت به آنها پرداخته می شود.

در پایان سال مالی، حساب ها به حساب های دائمی و موقت تقسیم می شوند. در این مدت باید قبل از پرداخت در حساب دائمی حساب موقت را ببندید. بستن حساب های موقت بسته به نوع شرکت متفاوت است و شامل حساب های مختلفی می شود. به طور کلی، بستن حساب‌ های موقت شامل بستن حساب‌های درآمد، بستن حساب‌های هزینه، بستن حساب‌های خلاصه سود و زیان و بستن حساب‌های برداشت می‌شود.

آخرین کلام

سال مالی به عنوان دوره گزارشگری مالی و ارزیابی عملکرد داخلی است و مدت آن معمولاً 12 ماه است. در مقابل، سال مالیاتی برای محاسبه و پرداخت مالیات به دولت استفاده می شود و عموماً با تقویم شمسی کشور منطبق است. تفاوت این دو مفهوم از نظر هدف و تاریخ شروع مهم است. درک این تفاوت ها برای شرکت ها مهم است تا بتوانند گزارش های مالی را به طور دقیق تهیه کنند و مالیات خود را به موقع و با رعایت قوانین مالیاتی پرداخت کنند.