سوت زنی مالیاتی چیست؟ معرفی سامانه سوت زنی مالیاتی

سوت زنی مالیات چیست؟ اگرچه امروزه با پیشرفت تکنولوژی و ایجاد نرم افزارهای مختلف، سازمان های مالیاتی سخت تلاش می کنند تا با اخذ مالیات عادلانه از فرار مالیاتی جلوگیری کرده و در نهایت خدمات بهتری را ارائه دهند، اما همچنان افرادی هستند که راه هایی برای فرار از قانون و فرار مالیاتی پیدا می کنند.

به منظور آشنایی بیشتر و درک همه جانبه از امور مالیاتی، در مقاله زیر قصد داریم تا سوت زنی مالیات مودیان حقیقی حقوقی را برای شما توضیح دهیم تا بتوانید از رویه های حسابداری و همچنین اقدامات و قوانین مالیاتی آنها مطلع شوید. شما نیاز دارید هنگامی که زمان انجام تعهدات مالیاتی خود فرا می رسد، بدانید چه کاری باید انجام دهید و چگونه باید عمل کرد؟

فساد و جرم و جنایت رفتارهای غیرقابل انکاری هستند که ممکن است در هر شرکت یا سازمانی رخ دهد. برای کاهش فساد و فرار مالیاتی، دولت علاوه بر ایجاد سیستم نظارتی، مردم را ملزم به گزارش فعالیت های غیرقانونی سازمان ها و شرکت ها می کند همچنین آنها ارسال گزارش از طریق راه های قانونی را تشویق می کنند.

فردی که فساد موجود در بخش عمومی، دولتی یا خصوصی را از طریق روش های مقرر در قانون افشا کند، سوت زن نامیده می شود. در حال حاضر، تا آنجا که به فرار مالیاتی مربوط می شود، افشاگرانی که فرار مالیاتی شرکت ها یا سازمان ها را افشا می کنند، از طریق سامانه (sootzan.com) و (intamedia.ir) یا هر روش مشخص دیگری اقدام نمایند، سوت زنی مالیات می گویند.

نکات مهم

کلیه مودیان موظفند در سامانه مودیان ثبت نام و اظهارنامه مالیاتی خود را به نشانی www.intamedia.ir تسلیم کنند، در صورت کوتاهی مؤدی عملاً تخلف کرده است.

تاریخچه سوت زنی

شاید بتوان اولین قانون سوت زنی را به انگلستان قرون وسطی نسبت داد، این قانون در سال 695 پس از میلاد در انگلستان وضع شد و 50 درصد از سود حاصل از فساد بین افشاگران توزیع شد و به دنبال آن قانون سوت زنی آمریکا در سال 1686 گسترش یافت و تا به امروز ادامه دارد. ایران نیز در سال های اخیر اقداماتی را در این زمینه انجام داده است. در ایران در حال حاضر قانون مکتوبی در خصوص افشاگری از جمله سوت زنی مالیات وجود ندارد، اما در سال های اخیر مواردی مانند حقوق سرسام آور، عدم رعایت مقررات و تشریفات اداری برای انتقال اموال و استخدام کارگران برای چند شغل مطرح شده است.

سوت زنی چه مزایای مالیاتی دارد؟

همانطور که اشاره شد، سوت زنی به افشای فساد از طریق روش های مقرر از جمله ارائه گزارش به اداره کل مبارزه با فرار مالیاتی و ثبت نام در سامانه سوت زنی به آدرس (sootzan.com) یا (intamedia.ir) و یا با شماره تلفن 1526 می باشد.

پاداش مالیاتی سوت زنی

بر اساس اطلاعیه سازمان امور مالیاتی، فعالان اقتصادی در صورتی که شرکت یا سازمانی از روش‌های فرار مالیاتی استفاده می‌کند و صورتحساب‌های فروش را به درستی در سامانه ارسال می‌کند، باید فاکتورهای فروش را در سایت سازمان امور مالیاتی www.intamedia.ir ارسال کنند. مالیات دهندگان امور مالیاتی را ارسال نمی کنند و مردم می توانند علیه سوت زنی اقدام مالیاتی انجام دهند.

بر اساس ماده 34 آیین نامه اجرایی ماده 219 قانون مالیات های مستقیم در تاریخ 18 آذر 1397، چنانچه گزارش مالیاتی در سطح سوت زنی منجر به کشف فساد شود، به افشاگر پاداش داده می شود. میزان جایزه سوت زنی یا جایزه مالیاتی سوت زنی متناسب با اطلاعات به دست آمده، مالیات های جمع آوری شده و در چارچوب دستورالعمل های مصوب می باشد.

نکته:

افشاگری یکی از مؤثرترین راه‌ها برای مبارزه با فساد و رفتار غیرقانونی در سطح جهانی است، به همین دلیل است که بسیاری از کشورها قوانین مناسبی برای حمایت از افشاگران دارند.

انوع سوت زنی

سوت زنی به معنای گزارش تخلف و افشای تخلفات است که ممکن است شامل رفتار غیرقانونی، غیر اخلاقی کارمندان و مدیران، رانت، رشوه، کلاهبرداری باشد.در سال‌های اخیر، ادعاهای « سوت زنی مالیات » در ایران به ویژه در خصوص موضوع فرار مالیاتی از سوی فعالان اقتصادی بیشتر شده است.

در سال جاری ممکن است به دلیل تایید فاکتورها و قبوض ارسالی از طریق نرم افزار صورتحساب الکترونیکی و یا اظهارنامه مالیاتی که مودیان هر ساله ارسال می کنند، تخلفات افزایش یابد، بنابراین سوت زنی از طریق روش تعیین شده در این زمان بسیار بیشتر از زمان های دیگر است.

معمولاً سه گروه زیر در بخش سوت زنی ذکر شده است که در زیر توضیح داده خواهد شد:

انوع سوت زنی مالیات

1 سوت زنی داخلی
2 سوت زنی شخصی و غیر شخصی
3 سوت زنی رسانه‌ها و خبرنگاران

سوت زنی داخلی

شاید قبلاً با این مفاهیم از آموزش حسابداری مالیاتی صفر تا صد آشنا شده باشید، اما برای اینکه درک درستی از این موارد داشته باشید، آنها را بیشتر توضیح می دهیم. سوت زنی داخلی به گزارش تخلفات در داخل سازمان اشاره دارد، به عنوان مثال در حوزه پزشکی اگر فردی در سیستم مالیاتی پزشک فرار مالیاتی کند، آن شخص برای مالیات پزشک به عنوان سوت زنی طبقه بندی می شود و این نوع سوت زنی، سوت زنی داخلی خواهد بود.

سوت زنی شخصی و غیر شخصی

در طبقه بندی سوت زنی، منظور از سوت زنی شخصی این است که یک شخص حقیقی علیه سایر کارکنان، کارمندان و مدیران برای افشای فعالیت های غیرقانونی در سیستم گزارشگری فرار مالیاتی یا سیستم مالیاتی سوت زنی اقدام می کند. منظور از سوت زنی غیر شخصی، اعمال غیرقانونی است که توسط شرکت ها، سازمان ها و سایر اشخاص حقوقی علیه سایر شرکت ها و سازمان ها مطابق با سیستم سوت زنی یا سایر روش های مجاز انجام می شود.

سوت زنی رسانه ها و خبرنگاران

یکی از مهم ترین گروه های جامعه با توجه به دسترسی هایی که دارند و بسته به نوع کاری که انجام می دهند می توانند نسبت به افشای فعالیت های غیرقانونی، تهدیدات امنیتی و حتی سوت زنی مالیات اقدام کنند.

معرفی سامانه سوت زن مالیاتی

راه اندازی سامانه سوت زن مالیاتی با هدف ارائه گزارشات مربوط به تخلفات مالیاتی و فرار مالیاتی مودیان می باشد که در صورت تمایل به ارائه گزارش فرار مالیاتی فردی یا اشخاصی می توانید از طریق سامانه سوت زنی ارسال نمایید.

درباره سیستم 1526

سازمان امور مالیاتی ایالت، سیستم 1526 را برای تکریم مالیات دهندگان و خدمت به عنوان یک مرکز ارتباطات عمومی راه اندازی کرد. افراد می توانند به صورت 24 ساعته با شماره مذکور تماس گرفته و با وارد کردن دکمه راهنما سوال مربوطه را مطرح کنند. در سامانه اعلام فرار مالیاتی 1526 داخلی شماره 1 به عنوان سامانه گزارش فرار مالیاتی اختصاص داده شده است، بر اساس اعلام سازمان امور مالیاتی، در صورتی که فردی بخواهد گزارش فرار مالیاتی شرکت ها و اشخاص را تشکیل دهد با شماره 1526 و سپس داخلی 1 تماس بگیرد، می تواند گزارش مورد نظر را ارسال کند.

سامانه سوت زن چه قوانینی دارد؟

افشاگران باید بدون ترس، سوت زنی خود را افشا کنند، به همین دلیل طبق قانون اولاً هویت افشاگر مخفی می ماند و ثانیاً در صورت بروز مشکل به خصوص در استخدام، وضعیت، بازرسی سازمان کل کشور با استفاده از تمامی ظرفیت های قانونی از افشاگران حمایت می کند.

نحوه ورود به سامانه سوت زن

برای ورود به سامانه سوت زنی می توانید سامانه افشاگر را در (sootzan.com) تحت نظارت قوه قضائیه در اینترنت فعالیت می کنند، در این سامانه نیازی به ثبت و ثبت اطلاعات شخصی نیست و همچنین باید بدانید که اطلاعات شخصی خبرنگار محرمانه می ماند. در صورت وجود تخلف مالیاتی مانند فرار مالیاتی در سازمان یا شرکتی و در صورت تمایل به گزارش تخلف مالیاتی می توانید در سایت سازمان امور مالیاتی www.intamedia.ir در قسمت مشخص شده تخلف را گزارش دهید.

یک نکته مهم

در سامانه سوت زن sootzan.com، بسته به نوع گزارش و محل وقوع فساد، می توانید گزارش فساد اداری را برای اطلاع به قوه قضاییه، سپاه، سامانه فرار مالیاتی سوت زنی و وزارت اقتصاد ارسال کنید.

سوت زنی در کشورهای مختلف

در دنیا مقادیر بسیار زیادی فرار مالیاتی توسط افرادی انجام می شود که در حوزه اقتصادی فعال هستند، طبق آمار منتشر شده در کشورهای مختلف بیش از 40 درصد فرار مالیاتی توسط مردم انجام می شود، به همین دلیل دولت ها از افشاگران حمایت می کنند. قوانین را تنظیم کرده و برای آن پاداش سوت زنی در نظر می گیرند. یکی از اولین کشورهایی که قوانین خاصی را در حوزه سوت زنی وضع و آنها را اعمال کرد، انگلستان بود.در این کشور نیمی از سود فساد کشف شده به افشاگر تعلق می گرفت و متعاقباً ایالات متحده آمریکا قوانین خاصی در رابطه با افشاگران فرار مالیاتی تصویب کرد که بر اساس آن درصد معینی از مجازات مجرم به افشاگر تعلق می گیرد.

یکی از بزرگترین مشکلات دولت ها همیشه شناسایی فراریان مالیاتی است. ایالات متحده پول زیادی برای کشف فساد و فرار مالیاتی خرج کرده است. این کشور با در نظر گرفتن کارآگاهان مالیاتی و جست و جوی اسناد مالی سازمان ها از فرار مالیاتی جلوگیری می کند. بریتانیا اولین کشوری بود که قوانین سوت زنی را اجرا کرد و نیمی از درآمدهای ناشی از افشای فساد به افشاگر تعلق گرفت.
 آمریکا پس از انگلستان این قوانین را پذیرفت. دولت ایالات متحده در ابتدا از کارآگاهان مالیاتی استفاده نکرد. این دولت از مردم خواست که فرار مالیاتی را گزارش کنند و مبالغ هنگفتی را برای پاداش به آنها در نظر گرفت و آنها را زیر چتر حمایتی خود قرار داد. دولت آمریکا 15 درصد از جریمه متخلف را به افشاگر اعطا کرد.

دلیل اینکه بسیاری از کشورها از روش سوت زنی برای جلوگیری از فرار مالیاتی استفاده می کنند خاصیت کاهش این روش است.این روش باعث می شود افراد کمتر به تخلفات فکر کنند. در سال 2010، آمریکا قانون دیگری در مورد سوت زنی تصویب کرد. قانون حمایت از مصرف کننده که بر اساس آن کمیسیون اوراق بهادار و بورس ایالات متحده نیز به برنامه های سوت زنی اضافه شد.
با توجه به اینکه بسیاری از هزینه ها تبدیل به تخلفات مالیاتی و فرار مالیاتی می شود، اجرای قوانین مالیاتی سوت زنی نقش بسیار مهمی در بهبود ساختار جامعه و دولت دارد. بر اساس آمارهای به دست آمده در سطح جهان، بیش از 40 درصد کشفیات و سوت زنی مربوط به جرائم مالیاتی توسط مردم کشف می شود، بنابراین تلاش برای افزایش این میزان قطعا مثمر ثمر خواهد بود.

سوت زنی در ایران

در ایران نیز مانند سایر کشورهای جهان، سوت زنی به صورت غیررسمی به ویژه در رسانه ها از جمله افشای حقوق های نجومی، انتقال مالکیت خارج از عرف و عدم رعایت قوانین پایانه های تجاری و سامانه های مودیان انجام می شود. اما ماده 34 آیین نامه اجرایی و ماده 219 قانون مالیات های مستقیم یکی از قوانین مربوط به سوت زنی به طور خاص سوت زنی مالیات است.
نکات مالیاتی مهم سوت زنی که باید بدانید!

در مورد سوت زنی مالیات توضیحاتی در مطالب قبلی داده شده است اما از این نظر باید قوانین سخت گیرانه تری وضع شود که در آن از افشاگر حمایت کامل شود. از این نظر می توان به نکات زیادی اشاره کرد که افراد باید با آنها آشنایی نسبی داشته باشند.ممکن است تعجب کنید که سوت زنی چه فایده ای برای افراد جامعه دارد یا چرا برخی از افراد مخالف سوت زنی و شفاف سازی هستند، برای یافتن پاسخ سوالات بالا در ادامه مقاله با ما همراه باشید.

کاربرد سوت زنی برای اعضای جامعه

همانطور که می دانید، دولت بخش زیادی از مالیات جمع آوری شده را صرف تامین بودجه دولتی، حمایت از بخش های مختلف اقتصادی، پرداخت حقوق و دستمزد کارمندان دولت و سایر هزینه ها می کند، اما در این میان، مالیات دهندگان از پرداخت مالیات اجتناب می کنند. در واقع فرار مالیاتی منجر به ضربه به اقتصاد کشور، عدم امکان تامین بودجه کشور و ایجاد مشکل در تامین حقوق کارکنان دولت می شود، بنابراین به طور کلی سوت زنی در کشور از فرار مالیاتی جلوگیری می کند و در بهبود وضعیت اقتصادی نقش دارد.

دلیل مخالفت برخی افراد با سوت زنی مالیات

معمولا افرادی که قانون را رعایت نمی کنند با وضع قوانین محدودکننده مخالف هستند و دلایل مختلفی برای این مخالفت دارند. در مورد مخالفت افراد سوت زنی می توان به تفاوت بین کارکنان و ایجاد فضای بدبینی در جامعه و سازمان ها در بین مردم اشاره کرد.

گزارش فساد در سامانه سوت زن چگونه است؟

برای گزارش فساد مالی لازم است با سامانه سوتزن به آدرس (sootzan.com) ارتباط بگیرید، در آن سامانه وارد قسمت تشکیل پرونده فساد در سیستم قضایی شده و در صفحه جدید باز شده گزینه “گزارش فساد ناشناس” را انتخاب کنید.در ادامه دستگاه اجرایی، نوع گزارش، ارزیابی ارزش فساد، گستره جغرافیایی نفوذ فساد را مشخص می کنید. برای گزارش تخلفات مالیاتی نیازی به وارد کردن اطلاعات مالیاتی مانند کد مالیاتی و اطلاعات شخصی نیست، می توانید به صورت کاملا ناشناس گزارش دهید.

پاداش سوت زنی مالیاتی

برای تشویق مردم به گزارش فساد و فرار مالیاتی، مقامات مالیاتی ملی برای افشاگران جایزه تعیین کردند.البته قوانینی برای پرداخت این جایزه وجود دارد. به عنوان مثال یکی از شروط پرداخت پاداش به این افراد اخذ مبلغی بیش از 40 میلیون تومان از محل گزارش های فرار مالیاتی بوده است. پرداخت این پاداش در چارچوب اطلاعات به دست آمده، اخذ مالیات و دستورالعمل مصوب رئیس سازمان انجام می شود.

دلیل اینکه این افراد برای پاداش در نظر گرفته می شوند،استفاده از قدرت ناظران برای کشف و کاهش فساد و فرار مالیاتی است. این امر به مردم انگیزه می دهد تا از پنهان کردن مفاسد اقتصادی اجتناب کنند.البته برای پرداخت پاداش به این افراد اطلاعات مربوط به هویت آنها مانند شماره تلفن همراه و مشخصات حساب بانکی باید در نرم افزار سامانه مودیان سازمان مالیاتی ثبت شود.

نتیجه گیری

کلاهبرداری و فساد در همه جای دنیا وجود دارد و بی توجهی به آن آثار منفی زیادی بر شرایط اقتصادی و اجتماعی جامعه خواهد داشت.برای جلوگیری از فساد، قوانین خاصی وضع شده است تا مردم در صورت مشاهده تخلف، آن را گزارش کنند. این روش تشخیص جرم به عنوان سوت زنی مالیات شناخته می شود.