در مقالات گذشته در خصوص قوانین مالیاتی اطلاعاتی را در اختیار شما قرار داده ایم. به صورت کلی قانون مالیات در تمامی کشورهای جهان برای افزایش رفاه حال مردم پیاده سازی می شود و یک قانون بسیار مهم است که سر پیچی از آن مشکلاتی را برای مودیان مالیاتی به همراه دارد. یکی از انواع مالیات هایی که به افراد در حین کار تعلق می گیرد، مالیات بر حقوق است. بدین صورت که افرادی که شغلی دارند، بر اساس درآمد خود باید مالیاتی را به دولت تحت عنوان مالیات بر حقوق پرداخت نمایند.
در این مقاله از وب سایت دایاوو قصد داریم تا به بررسی مالیات بر حقوق بپردازیم و اطلاعاتی را در اختیار شما قرار دهیم. همچنین اشاره کنیم که مالیات بر حقوق جزء کدام دسته مالیات ها قرار می گیرد و شامل چه بخش ها و چه مواردی می باشد. بنابراین برای کسب اطلاعات بیشتر تا انتهای این مطلب با دایاوو همراه باشید.
مالیات بر حقوق قانونی برای همه:
باید بیان کرد که تمام افرادی که شغلی دارند و یا به کاری مشغول هستند و حقوقی را دریافت می کنند و همچنین برای آن ها بیمه تامین اجتماعی رد شده است، باید مالیاتی را تحت عنوان مالیات بر حقوق به دولت پرداخت کنند. بنا به عبارتی دیگر تمامی افرادی که دارای قرارداد رسمی اداره کار هستند و چه کار خصوصی و چه کار دولتی دارند، باید بخشی از حقوق دریافتی خود را به عنوان مالیات حقوق به وزارت اقتصاد و دارایی پرداخت نمایند. لازم ذکر است که این قانون برای همه افراد یکسان است و تنها افرادی که حداقل حقوق وزارت کار را دریافت می کنند، از پرداخت این مالیات معاف است. قانون مالیات بر حقوق شامل تمام افرادی خواهد شد که شغلی دارند و حقوق بگیر هستند و همچنین برای آن ها بیمه لحاظ شده است!
نکته بسیار مهمی که باید بدانید این است که میزان مالیات بر حقوق و دستمزد برای هرسال و همچنین افراد مختلف و حقوق هایی که دریافت می کنند، کاملا متفاوت بوده و همچنین در هر سال طبق بخشنامه هایی به کلیه کارفرماها و بنگاه های اقتصادی اعلام می گردد، آن ها باید مالیات تعلق گرفته به حقوق و مزایای کارکنان خود را کسر کرده و به حساب مشخص شده وزارت امور اقتصادی و دارایی واریز نمایند. شایان ذکر است که مالیات بر حقوق توسط کارفرماها و بنگاه های اقتصادی محاسبه می شود و به اداره مالیات پرداخت می گردد، و برای کارمندان و کارکنان تنها بخشی از حقوق در صورت نیاز کسر می گردد و به عنوان مالیات به دولت پرداخت خواهد شد. در ادامه برای آن که این مالیات را بیشتر بشناسید و با قوانین مالیات بر حقوق آشنا شوید، تعریفی از این نوع مالیات را خدمت شما عزیزان ارائه داده ایم.
مالیات بر حقوق چیست؟
مالیات بر حقوق یک هزینه یا مبلغی است که از حقوق کارمندان و کارکنان برداشت شده و سپس به اداره مالیاتی پرداخت می گردد. این مالیات درست که یک قانون کلی برای همه افراد می باشد، اما افرادی که حداقل حقوق را می گیرند، از پرداخت مالیات بر حقوق معاف هستند. به صورت کلی در هر سال مبلغ معافیت مالیاتی حقوق کارگران و کارمندان توسط هیات دولت تعیین و اعلام می گردد. با توجه به قانون مالیات مستقیم، مالیات به دو بخش کلی تقسیم بندی می شود که در زیر به آن اشاره می کنیم:
- مالیات بر دارایی
- مالیات بر درآمد
حال شایان ذکر است که مالیات بر حقوق جزء بخش مالیات بر درآمد تقسیم بندی می شود و با مالیات بر دارایی از نظر نرخ و پرداخت متفاوت است. در خصوص مالیات بر حقوق یک سری نکات بسیار مهم وجود دارد که دانستن آن ها خالی از لطف نیست و به شما اطلاعات خاصی درباره این مالیات خواهد داد. از جمله نکات مهمی که باید بدانید، به شرح زیر است:
- مالیات بر درآمد حقوق یکی از عناصر بسیار مهم تشکیل دهنده مالیات بر درآمد به شمار می آید.
- به دلیل آن که این نوع از درآمد، از حق مالیات حقوق کارکنان کسر می شود، منبع درآمد تقریباً مطمئنی برای دولت محسوب می گردد.
- یکی از مهم ترین نقش های مالیات بر حقوق برای دولت، تامین هزینه ها آن هم در بخش کار و فعالیت اجتماعی است که رفاه هرچه بیشتر مردم جامعه را در بر خواهد داشت.
- بر اساس ماده یک قانون مالیات های مستقیم، همه افراد حقیقی و حقوقی که در داخل کشور، با فعالیت اقتصادی، خدماتی و ... در آمدی را کسب می کنند، باید مالیاتی را به دولت پرداخت نمایند.
- پرداخت مالیات بر حقوق سبب توزیع عادلانه در آمد که از بارز ترین اهداف تئوری های مالیاتی است، خواهد شد.
ممکن است شما عزیزان همچنان نتوانسته باشید مالیات بر حقوق را درک کنید و برایتان این سوال پیش بیاید که چرا این مالیات از مردم گرفته می شود؟! به صورت کلی باید بیان کردم که مالیات بر حقوق در نظام مالیاتی کشور عزیزمان ایران، به صورت جزئی از مالیات بر درآمد در نظر گرفته خواهد شد و در ردیف مالیات های مستقیم جای می گیرد. میزان این مالیات به صورت معمول به شکل نسبتی از در آمد شخصی تعیین خواهد شد.
بر اساس قوانین مالیاتی که برای مالیات بر حقوق در نظر گرفته شده است، این مالیات از لحاظ حجم، ثبات، کارایی و سهولتی که در وصول و پرداخت مبالغ دارد، همچنین به دلیل آن که یک درآمد تقریبا مشخص و معین در نظر گرفته می شود، بسیار مهم است. این مالیات برای رفاه هرچه بیشتر افرادی که سر کار هستند و فعالیت دارند نیز از اهمیت بسزایی برخوردار بوده و حتی در بسیاری از مواقع سبب ایجاد مشاغل جدید برای سایر افراد جامعه نیز می گردد. به همین دلیل است که دریافت آن توسط دولت می تواند مزیت هایی را هم برای اوضاع اقتصادی کشورمان و هم برای ایجاد کار و در آمد بسیار حیاتی باشد.
نوع مالیات بر حقوق:
در بخش قبل اذعان داشتیم که مالیات بر حقوق در کدام دسته از انواع مالیات ها جای می گیرد. در این بخش نیز قصد داریم همین موضوع را برای شما تشریح نماییم تا با این مالیات آشنایی بیشتری داشته باشید. به صورت کلی بر اساس ماده 86 قانون مالیات های مستقیم و همچنین تبصره ای که به این ماده اختصاص داده است، مالیات حقوق و دستمزد در حیطه مالیات های تکلیفی جای می گیرد. مالیات تکلیفی بدین معنا می باشد که شناسایی مبلغ و پرداخت مالیات بر درآمد حقوق پرسنل به عهده پرداخت کننده حقوق یا همان کارفرما خواهد بود و پرسنل در این خصوص هیچ وظیفه ای ندارند. در واقع کارفرما بر اساس قوانینی که برای مبلغ هر حقوق در نظر گرفته می شود، یک مبلغی را از حقوق پرسنل کم کرده و آن میزان را در سامانه محاسبه کرده و به دولت پرداخت می نماید.
در دسته بندی مالیات ها، باید بیان شود که مالیات به دو دسته بسیار کلی تقسیم بندی می شود که در زیر به آن ها اشاره می کنیم:
مالیات مستقیم:
مالیات های مستقیم، همان گونه که از نام آن مشخص است به صورت مستقیم از دارایی و درآمد اشخاص (حقیقی یا حقوقی) حاصل خواهد شد. مالیات بر درآمد و حقوق و مالیات بر دارایی در دسته مالیات مستقیم جای می گیرد. بنابراین مالیات بر درآمد حقوق یا مالیات حقوق یک مالیات مستقیم و تکلیفی به شمار می آید.
مالیات غیر مستقیم:
نوع دیگری که از مالیات وجود دارد، قانون مالیات غیر مستقیم است که این نوع از مالیات، به قیمت کالا و خدمات تعلق خواهد گرفت و پس از آن به مصرف کننده آن کالا یا خدمت ارائه می شود. مالیات بر ارزش افزوده و مالیات واردات کالا و ... یکی از انواع مالیات های غیر مستقیم است.
مالیات حقوق شامل چه مواردی می باشد؟
این سوال نیز ممکن است برای بسیاری از شما عزیزان به وجود بیاید. به صورت کلی با توجه به قانون مالیات حقوق و دستمزد در ادامه به مواردی که در دسته مالیات بر حقوق قرار می گیرد، ارائه شده است.
- حقوق اصلی (ثابت)، اضافه کار
- کسری انبار، نوبت کاری
- محرومیت از تسهیلات زندگی
- فوق العاده محل خدمت، فوق العاده مرزی و فوق العاده شرایط محیط کار
- فوق العاده کشیک، فوق العاده جذب و فوق العاده نگهبانی
- مزایای ارزی
- ایاب و ذهاب
- حقوقی مانند حق خوار و بار، حق امضاء، حق باجه، حق سرپرستی، حق مدیریت، حق خزانه، حق سرایداری، حق حسابرسی، حق پاسداری، حق نمایندگی بیمه، حق ترانسپورت و سرویس، حق دیپلم
- برودت (بدی آب و هوای سردخانه)، حق فنی، حق انبارداری، حق شیفت، حق یک وعده غذا، حق پول نهار و شام
- حق ثابت، حق افزایش بهره وری تولید، حق تولید، حق کمیسیون فروش، جمعه کاری، جیره نقدی، مزایای نقدی، پول صبحانه، مزایای تولید، کارمزد
- فوق العاده محل خدمت، پول اتوبوس (غیر از خرج خرید)، فوق العاده سیاری
- حق آنکال، حق آکورد (تولید)، فوق العاده کیلومتری، حق مشاوره
- پول جارو، حق مسکن سایر مزایای غیر نقدی به قیمت تمام شده، مسکن با اثاثیه، مسکن بدون اثاثیه
- اتومبیل اختصاصی با راننده، اتومبیل اختصاصی بدون راننده
- عیدی سالانه یا پاداش آخر سال، سایر مزایای پرداختنی غیر نقدی به کارگران
- تغذیه، پول شیر، حق تأهل، حق عیال، حق اولاد، پول لباس کار، بهای صابون، کسری انبار
در برخی از موارد به حقوق کارمندان و کارگران نیز مالیاتی تعلق می گیرد. شایان ذکر است که از کلیه دریافتی های کارگر (موارد فوق الذکر) مالیات کسر‌‌می شود مگر موارد زیر باشد:
- بازخرید ایام مرخصی
- کمک هزینه عائله مندی
- هزینه سفر و فوق العاده ماموریت
- عیدی
- پاداش آخر سال
- کمک هزینه مسکن و خوار و بار در ایام بیماری
- حق شیر
- پاداش نهضت سواد آموزی
- حق التضمین (کسر صندوق)
معافیت های مالیات بر حقوق چه می باشد؟
همان گونه که اشاره کرده ایم، در یک سری از موارد معافیت های مالیات بر حقوق نیز وجود دارد. به صورت کلی معافیت های مالیات حقوق بر چندین حالت مختلف است که در ماده 91 مالیات مستقیم به صورت زیر به آن ها اشاره شده است:
- رؤسا و اعضای مأموریت های سیاسی خارجی در ایران
- رؤسا و اعضای هیأت های نمایندگی فوق العاده دولت خارجی نسبت به درآمد حقوق دریافتی از دولت به شرط معامله متقابل
- رؤسا و اعضای هیأت های نمایندگی سازمان ملل متحد و مؤسسات تخصصی آن در ایران نسبت به درآمد حقوق دریافتی از سازمان و مؤسسات مزبور در صورتی که تابع دولت جمهوری اسلامی ایران نباشند.
- رؤسا و اعضای مأموریت های کنسولی خارجی در ایران
- کارمندان مؤسسات فرهنگی دولت خارجی نسبت به درآمد حقوق دریافتی از دولت به شرط معامله متقابل.
- کارشناسان خارجی که با موافقت دولت جمهوری اسلامی ایران از محل کمک های بلاعوض فنی؛ اقتصادی، علمی و فرهنگی دولت خارجی و یا مؤسسات بین المللی به ایران اعزام می شوند
- کارمندان محلی سفارت خانه ها و کنسولگری‌ها و نمایندگی های دولت جمهوری اسلامی ایران در خارج نسبت به درآمد حقوق دریافتی از دولت جمهوری اسلامی ایران در حالتی که از تبعیت جمهوری اسلامی برخوردار نبوده و همچنین به شرط معامله متقابل
- حقوق بازنشستگی، وظیفه؛ مستمری، پایان خدمت
- خسارت اخراج و باز خرید خدمت و وظیفه یا مستمری پرداختی به وراث
- حق سنوات و حقوق ایام مرخصی استفاده نشده که در موقع بازنشستگی یا از کارافتادگی به حقوق بگیران پرداخت می گردد.
- هزینه سفر و فوق العاده مسافرت مربوط به شغل
- مسکن وا گذاری در محل کارگاه یا کارخانه جهت استفاده کارگران و خانه های ارزان قیمت سازمانی در خارج از محل کارگاه یا کارخانه که به کارگران و کارمندان برای استفاده داده می‌شود
- وجوه حاصل از بیمه بابت جبران خسارت بدنی و معالجه و مواردی از این قبیل
- عیدی سالانه یا پاداش آخر سال جمعاً معادل یک دوازدهم میزان معافیت مالیاتی موضوع ماده 84 مالیات مستقیم این قانون
- خانه های سازمانی که با اجازه قانونی یا به موجب آیین نامه های خاص در اختیار مأموران کشوری قرار می گیرد.
- وجوهی که کارفرما بابت هزینه معالجه کارکنان خود یا افراد تحت تکفل آن ها مستقیماً یا به وسیله حقوق بگیر به پزشک یا بیمارستان با توجه به مدارک و اسناد خاص پرداخت می نماید.
- مزایای غیرنقدی پرداختی به کارکنان حداکثر معادل دو دوازدهم معافیت موضوع این قانون
- در آمد حقوق پرسنل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران اعم از نظامی و انتظامی، مشمولان قانون استخدامی وزارت اطلاعات و جانبازان انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی و آزادگان
نکته بسیار مهمی که باید بدانید سقف معافیت مالیاتی موضوع ماده ۸۴ قانون مالیات های مستقیم مصوب در سال 1402 سالانه به میزان صد و بیست میلیون تومان و معادل 10 میلیون تومان در ماه است که ممکن است در سال 1403 دست خوش تغییراتی بشود.
سخن پایانی:
در این مقاله از وب سایت دایاوو به بررسی مالیات بر حقوق و قوانینی که برای این مالیات وجود دارد، پرداخته ایم. شما عزیزان می توانید برای کسب اطلاعات بیشتر به وب سایت ما مراجعه کرده و با کارشناسان و مشاوران ارشد مجموعه ما در خصوص انواع مالیات و قوانین و نحوه پرداخت آن مشورت نمایید.