قوانین مالیاتی در سرتاسر دنیا وجود دارد و همه افراد ملزم به رعایت آن می باشند. در کشورمان نیز قوانین بسیار خاصی برای مالیات وجود دارد که مشمولان پرداخت مالیات باید آن را رعایت کرده و به موقع پرداخت نمایند. در کل دنیا مالیات به دو دسته مالیات مستقیم (مالیات بر در آمد) و مالیات غیر مستقیم (مالیات بر مصرف) تقسیم بندی می شود. حال باید اشاره داشت که منظور از مالیات مصرف همان مالیاتی می باشد که به خرید کالاها و یا خدمات خاص تعلق می گیرد. برخلاف مالیات بر در آمد، سود سهام و مالیات بر عایدی سرمایه (که از انواع مالیات بر درآمد محسوب می گردند)، مالیات بر مصرف زمانی از افراد جامعه گرفته خواهد شد که افراد کالا و خدمات را خریداری کرده و یا به عنوان مصرف کننده کالا یا خدمات شناخته شوند.
شایان ذکر می باشد که انواع مالیات بر مصرف شامل مالیات غیر مستقیم، مالیات بر ارزش افزوده و تعرفه ها خواهد بود که هر کدام از آن ها در شرایط متفاوتی پرداخت خواهند شد. در این مقاله از وب سایت دایاوو قصد داریم تا به بررسی مالیات بر مصرف بپردازیم و اطلاعاتی را در این خصوص در اختیار شما عزیزان قرار دهیم. بنابراین برای کسب اطلاعات بیشتر تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
مالیات بر مصرف چیست؟
همان گونه که در بخش مقدمه این مقاله اشاره داشته ایم، کسانی که قوانین مالیاتی را وضع کرده اند، مالیات را به صورت کلی به دو نوع مالیات مستقیم یا مالیات بر درآمد و مالیات غیر مستقیم یا مالیات بر مصرف طبقه بندی کرده اند. برای آنکه بتوانید با مالیات بر مصرف آشنا شوید، باید اشاره کنیم که هنگامی که شما کالایی را خریداری می کنید، مالیات هر خرید به مبلغ آن کالا اضافه خواهد شد و شخص خریدار نیز در هنگام خرید کالا آن را می پردازد. نکته بسیار مهمی که باید بدانید این است که پرداخت مالیات بر مصرف بدین صورت است که حتی شخص خریدار از پرداخت مالیات اطلاعی ندارد. به صورت معمول کالاهایی که جامعه نسبت به تغییرات قیمت آن ها واکنش زیادی نشان نمی دهد، مشمول مالیات بر مصرف می شوند این موضوع بدان معناست که کالاها جزء آن دسته از کالاهایی هستند که افزایش تورم در جامعه تاثیر چندانی بر روی آن ها نخواهد داشت.
در واقع بسیاری از کالاهایی که مالیات بر مصرف به آن ها تعلق می گیرد یا از آن ها مالیات بر مصرف اخذ می شود، دارای یک ویزگی خاص هستند. این ویزگی بدان صورت است که این کالاها جزء مایحتاج زندگی انسان ها نمی باشد! یعنی در واقع به اقلام ضروری هیچ گونه مالیات بر مصرفی تعلق نخواهد گرفت. حال از جمله اقلام ضروری که جزء مایحتاج زندگی انسان ها نمی باشد شامل دخانیات، کالاهای تجملاتی و زینتی بوده و این قبیل کالاها ملزم به پرداخت مالیات بر مصرف هستند!
البته نکته مهمی که باید بدانید این است که یک استثنا در این زمینه وجود دارد و آن هم کالاهایی خواهد بود که در ساخت آن از طلا و جواهر استفاده شده است. این کالاها از مالیات بر مصرف معاف بوده و به جای آن مبلغی به عنوان، اجرت ساخت و سود و کارمزد مالیات از خریداران اخذ می گردد. از جمله نکات مهمی که در این خصوص باید بداند به شرح زیر است:
- کالاهای ضروری و مایحتاج روزانه عموم جامعه از پرداخت مالیات معاف شده اند.
- از جمله کالاها و اقلام ضروری می توان به لبنیات، محصولات گوشتی، محصولات کشاورزی فرآوری نشده و دارو و ... اشاره کرد.
- از سال ۱۴۰۰ قند و شکر که قبلا معاف از پرداخت مالیات بر مصرف بودند، مشمول مالیات شده اند.
.jpeg)
انواع مالیات بر مصرف
همان گونه که در بخش های قبل اشاره کرده ایم، مالیات بر مصرف یکی از انواع مالیات ها می باشد که دولت آن را تعیین کرده و به کالاها و خدماتی که مردم مصرف نمی کنند و جزء اقلام ضروری جامعه نیستند، تعلق می گیرد. لازم ذکر است که مالیات بر مصرف خود به چهار نوع بسیار مختلف تقسیم بندی می شود که در زیر به آن ها اشاره میکنیم:
مالیات بر فروش:
مالیات بر فروش نوعی از مالیات است که به وسیله فروش کالا یا خدمات از مصرف کننده نهایی آن کالا یا خدمات اخذ خواهد شد. از جمله نکات بسیار مهمی که باید درباره مالیات بر فروش بدانید، به صورت زیر است:
- یکی از منابع مالی بسیار مهم برای افزایش درآمد بسیاری از دولت ها مالیات های فروش می باشند.
- شهرداری ها و استانداری ها یا ایالت های برخی از کشورها ممکن است، مالیات جداگانه خود را نیز بر مالیات سراسری اضافه نمایند.
مالیات غیر مستقیم:
نوع دیگری از مالیات بر مصرف مالیات غیر مستقیم است که بر روی برخی از کالاها، خدمات و فعالیت ها اعمال خواهد شد. مالیات غیر مستقیم بیشتر برای مواردی مانند سیگار و از این قبیل اتخاذ می شود تا مصرف آن ها در جامعه کاهش یافته و البته سلامتی افراد جامعه نیز حفظ شود. از جمله کالاهایی که به آن ها مالیات غیر مستقیم تعلق می گیرد شامل سیگار و بنزین و تنباکو و ... خواهد بود. شایان ذکر است که برخی از مالیات های غیر مستقیم را مالیات بر گناه می گویند! به دلیل آن که دولت ها قصد دارند تا با افزایش مالیات از مصرف آن کالاها جلوگیری به عمل آورند.
مالیات بر ارزش افزوده:
به صورت کلی مالیات بر ارزش افزوده زمانی اخذ می شود که یک کالا از حالت اولیه درامده و به کالایی با ارزش تبدیل شده است. بنا به عبارتی دیگر:
- منظور از ارزش افزوده بدین صورت است که ارزش و قیمت یک کالا در زمان شروع به تولید به نسبت زمان فروش افزایش پیدا خواهد کرد.
- مالیات بر ارزش افزوده یکی از انواع مالیات بر مصرف می باشد که در هر مرحله از تولید تا فروش ممکن است بر روی کالا اعمال می گردد.
مالیات بر کالاهای وارداتی:
به کالاهای وارداتی نیز نوعی مالیات تعلق خواهد گرفت که در دسته مالیات بر مصرف طبقه بندی می شود. به صورت کلی دولت ها با هدف حمایت از مصرف تولیدات داخلی و همچنین کاهش واردات کالاهای مختلف، بر روی کالاها یا خدماتی که از سایر کشورها به کشور عزیزمان وارد می شود، مالیاتی را در نظر گرفته اند. از جمله نکات مهمی که در این خصوص باید بدانید به شرح زیر است:
- مالیات بر کالاهای وارداتی یا بر روی مواد خام یا بر روی محصول نهایی اعمال می شود.
- مالیات بر کالاهای وارداتی با عوارض واردات متفاوت است.
نحوه محاسبه مالیات بر مصرف چگونه است؟!
حال که در خصوص مالیات بر مصرف و انواع آن اطلاعاتی را کسب کردید، ممکن است این سوال برای شما عزیزان به وجود بیاید که مالیات بر مصرف چگونه محاسبه می شود!؟ به صورت کلی برای پاسخ به این سوال باید اشاره داشت که قانون کلی و سراسری به شکل مالیات بر مصرف در ایران وجود ندارد و این مالیات در قالب انواع مالیاتی که در فوق به آن ها اشاره کرده ایم، دریافت خواهد شد. بنابراین هنگامی که در خصوص محاسبه مالیات بر مصرف صحبت می کنیم منظور همان مالیات بر ارزش افزوده می باشد. نحوه محاسبه مالیات بر مصرف در ایران با استفاده از روش صورت حسابی و یا روش تفریق غیر مستقیم صورت می گیرد. برای ان که این روش را به بهترین نحو یاد بگیرید، آن را در قالب یک مثال خدمت شما عزیزان شرح خواهیم داد. به صورت کلی هنگامی که یک شرکت قصد خرید یک محصول را داشته باشد، باید هزینه های زیر را به فروشنده کالا رداخت نماید:
- هزینه تولید کالا
- مالیات بر ارزش افزوده
حال همان شرکت یا شخص اگر بخواهد همان کالا را به خریدار هدف خود بفروشد باید قیمت کالا را با توجه به موارد ذکر شده در زیر محاسبه کند:
- قیمت کالای مشمول مالیات
- دریافت مالیات بر ارزش افزوده از خریدار
در نهایت ما به التفاوت مالیات پرداخت شده به فروشنده و مالیات دریافتی از خریدار هدف را به دولت پرداخت نماید.
نکات مهم درباره مالیات بر مصرف:
- مالیات بر مصرف یکی از انواع مالیات است که در دو حالت، یعنی در هنگام خرید کالا یا خدمت از مصرف کنندگان و در هنگام فروش کالا یا خدمت از مشاغل دریافت می شود.
- هزینه این مالیات به مصرف کنندگان در هنگام خرید منتقل خواهد شد، به همین دلیل است که به این مالیات مالیات بر مصرف می گویند.
- این نوع مالیات به اکثر کالاهای قابل فروش در خرده فروشی ها تعلق می گیرد، در نتیجه خرده فروشان مسئول محاسبه و جمع آوری مالیات بر فروش در هنگام خرید هستند.
- پس از آن که خرده فروشان مالیات مورد نظر را جمع آوری کردند، طبق برنامه ریزی های تعیین شده توسط دولت، خرده فروشان مالیات های جمع آوری شده را به دولت پرداخت می کنند.
مالیات بر مصرف چگونه پرداخت می شود؟
این سوال نیز ممکن است برای بسیاری از شما عزیزان به وجود بیاید که مالیات بر مصرف چگونه پرداخت خواهد شد؟! همان گونه که اشاره کردیم این مالیات از خریدار به هنگام خرید اجناس توسط خرده فروشان دریافت شده و پس از آن که خریدار مبلغ مالیات را پرداخت کرد، فروشنده کالا یا اجناس، موظف است که آن را به دولت پرداخت نماید. بنا به عبارتی دیگر فروشنده واسط میان مردم و دولت برای وصول این نوع از مالیات برای دولت می باشد. از جمله نکات بسیار مهمی که در این خصوص باید بدانید، به شرح زیر می باشد:
- در کشورهای در حال توسعه، موضوع مالیات بر مصرف یا مالیات بر فروش از جمله منبع های بسیار مهم درآمدی آسان و کاربردی برای دولت ها به شمار می آید.
- کشورهای توسعه یافته بیشتر طرفدار مالیات مستقیم یعنی مالیات بر سود، سهام و درآمد اشخاص و کسب و کارها هستند.
- در سال 2018 نرخ مالیات غیرمستقیم در شیلی 2/53% (بالاترین) و در آمریکا 6/17% (پایین ترین) بوده است.
چه کالاهایی شامل مالیات بر مصرف می باشند؟
کالاهایی که جز کالاهای ضروری و به عبارتی جزء مایحتاج زندگی مردم نمی باشند، جزء کالاهایی به شمار می آیند که به آن ها مالیات بر مصرف تعلق خواهد گرفت. این مالیات ها به شرح زیر خواهند بود:
- مالیات فروش سیگار. این نوع از مالیات را هم تولید کنندگان و هم مصرف کنندگان سیگار باید به دولت پرداخت نمایند.
- برخی کالاهای تجملاتی و زینتی (مالیات بر طلا و جواهر در دولت دوازدهم حذف شد)
- مالیاتی که خریداران و فروشندگان در هنگام معامله اتومبیل باید پرداخت نمایند.
- مالیات محصولات نفتی و پتروشیمی. این نوع از محصولات را نیز هم تولید کنندگان و هم فروشندگان باید مالیات آن را پرداخت نمایند.
- مالیات بر خرید و فروش خاویار
- نوارهای ضبط صوت و تصویر (محصولات محتوای رسانه‌ای)
- حق اشتراک تلفن های خودکار و خدمات مخابراتی بین المللی
نکته بسیار مهمی که باید بدانید این است که در قوانین مالیاتی جدید، معافیت و تخفیف های مالیاتی برای محصولات رسانه ای که به زبان های خارجی تولید می‌شوند در نظر گرفته شده است.
چرا پرداخت مالیات بر مصرف تا این حد اهمیت دارد؟!
به صورت کلی مالیات بر مصرف یکی از روش های دولت برای کسب در امد و خرج درامد برای رفاه حال شهروندان می باشد که در تمام دنیا قوانین آن وجود دارد. این درامد برای دولت یک در آمد ساده و در پی ان مصرف کالاهای مضر و کالاهای وارداتی نیز در کشور کاهش چشم گیری خواهد یافت. می توان اذعان داشت هر چقدر که دفعات بیشتری از کالاهایی که شامل مالیات غیر مستقیم یا کالاهایی که شامل مالیات مصرف هستند خرید نمایید، به همان میزان درحال پرداخت مالیات بیشتری خواهید بود که مبلغ آن به دولت پردات خواهد شد. این موضوع بدان معناست که خرید بیشتر = مالیات بیشتر! نکته حائز اهمیت این است که کشورهایی که طرفدار مالیات بر مصرف یا به شکل کلی تر “مالیات غیر مستقیم”می باشند، بر این اعتقاد دارند که مالیات بر مصرف یا فروش از جنبه های مثبت فرهنگی یا اقتصادی برخوردار است. به عنوان مثال مردم بر این باور می باشند که:
- وجود “مالیات بر مصرف” بر روی تنباکو و افزایش قیمت آن موجب کاهش مصرف دخانیات می شود.
- مالیات بر مصرف از جمله راه های مبارزه با مصرفگرایی می دانند به دلیل آن که وضع مالیات و افزایش قیمت محصول می تواند به کاهش تکرار خریدهای بیهوده کمک کند.
- به دنبال آن پس انداز افراد را افزایش دهد که این موضوع احتمال سرمایه گذاری آن ها را در مشاغل مختلف بسیار بیشتر خواهد کرد.
سخن پایانی:
در این مقاله سعی کردیم تا به بررسی مالیات بر مصرف بپردازیم و اطلاعاتی را در این خصوص در اختیار شما عزیزان قرار دهیم. شما نیز می توانید برای کسب اطلاعات بیشتر به وب سایت ما مراجعه کرده و با کارشناسان و مشاوران مجموعه ما در این خصوص مشورت فرمایید.