علم حسابداری یکی از فراگیرترین علوم در سطح جامعه است که از آن برای ارائه تحلیل‌های آماری و فاکتورهای مالی به صاحبان کسب‌وکارهای مختلف استفاده می شود. امروزه اداره امور مالی یک شرکت، سازمان یا هر کسب‌وکار دیگری به‌تنهایی برای مدیران آن حرفه امکان‌پذیر نیست زیرا قوانین مالیاتی و حسابداری بسیار پیچیده شده است و اگر مدیران بخواهند امور مالی کسب‌وکارشان را به‌تنهایی اداره کنند ممکن است دچار ضرر مالی بزرگی شوند.
دانش حسابداری یک دانش گسترده و فراگیر در سطح جامعه است که بسیاری از افراد نیاز به یادگیری آن برای شفاف‌سازی حساب کسب و کار خود دارند. در این مطلب در مورد نقش حسابداری بازرگانی در حسابرسی و ارائه گردش نقدینگی و تنظیم تراز مالی شرکت صحبت می‌کنیم.
شرکت بازرگانی چیست؟
شرکت بازرگانی یا تجاری، شرکتی بر مبنای قراردادی است که مطابق با قوانین تجاری تبیین شده توسط وزرات تعاون است.این قرارداد، قید می‌کند شرکت با سرمایه اولیه معین، به منظور کسب سود ایجاد شده و بعد از ثبت شرکت، به عنوان یک شخصیت حقوقی فعالیت می‌کند. این نوع شرکت ها، محصولی تولید نمی‌کنند و فقط وظیفه خرید و فروش محصولات شرکت های دیگر را بر عهده دارند.حتی اگر تجارت به صورت انفرادی انجام شود، شخص تاجر باید دارای مجوز بازرگانی از مراجع قانونی باشد.
بر اساس مفاد قرارداد شرکت بازرگانی و قوانین حاکم، انواع شرکت مشغول به فعالیت هستند.در واقع شرکت بازرگانی به شرکت هایی اطلاق می شود که کالایی را از خارج از کشور وارد نماید بدون اینکه در تولید آن نقشی داشته باشد. کالای وارد شده بدون هیچ تغییری در شرکت بازرگانی به بازار عرضه می شود. این کالا چه به صورت عمده فروشی به فروش برسد و چه به صورت خرده فروشی نیازمند مدیریت حساب ها است که توسط واحد حسابداری شرکت انجام می شود.
در این شرکت های بازرگانی فروش ممکن است به صورت نقد، اقساط و نسیه انجام شود و یا شرکت برای به دست آوردن سود بیشتر فروش اعتباری را پیشنهاد دهد. این نوع خرید کالا به نفع هر دو طرف معامله است؛ چرا که خریدار موجودی و نقدینگی خود را حفظ می کند و فروشنده هر چه سریعتر می تواند حسابهای خود را نقد نماید. تخفیفات ارائه شده در شرکت بازرگانی می تواند شامل تخفیفات نقدی، توافقی و برگشت از فروش باشد.
از انواع شرکت بازرگانی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
1. شرکت تجاری داخلی
2. شرکت تجاری خارجی
3. شرکت بیمه
4. شرکت موسسات غیرتجاری
فعالیت های شرکت بازرگانی چیست؟
1. خرید و فروش کالا
2. صادرات و واردات کالا
3. توزیع کالا
4. اخذ و اعطای نمایندگی مجاز برای بازرگانی
با شناخت شرکت های تجاری، متوجه روند خاص معاملات مالی و اهمیت محاسبات آن خواهیم شد.
مشاوره حسابداری بازرگانی
با توجه به تعریفی که از شرکت های بازرگانی و فعالیت های آنها ارائه گردید حسابداری این شرکت ها رویه خاصی داشته و بسیار حائز اهمیت است، در این مقاله به بررسی حسابداری بازرگانی، بهای تمام شده در حسابداری بازرگانی، انواع حساب ها در حسابداری شرکت های بازرگانی، ثبت های حسابداری شرکت های بازرگانی، مزایای استفاده از نرم‌افزار حسابداری بازرگانی و … می پردازیم.
مشاوره حسابداری بازرگانی مسئولیت انجام محاسبات مالی و مشخص کردن سودده بودن یک معامله تجاری را بر عهده دارد.شرکت های بازرگانی اغلب دارای فعالیت ها بسیار مهم و حساسی هستند، که این فعالیت ها منجر به صرف هزینه های بالا و به دنبال آن کسب درآمد زیاد می شود. مشاوره حسابداری بازرگانی به منظور بررسی و رسیدگی به امور مالی شرکت های بازرگانی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار می باشد.
کنترل حسابهای مالی یک شرکت و ارائه گزارشات مالی به منظور شفاف‌سازی وضعیت گردش مالی و حسابهای شرکت کاری است که حسابدار بازرگانی باید انجام دهد و حسابدار بازرگانی علاوه‌بر تهیه این گزارشات باید برروی ثبت اسناد و بایگانی آنها، کار با ماشین‌های اداری، نحوه انجام امور بانکی و بیمه و مالیاتی، قوانین گمرک، قوانین تجارت ایران با کشورهای مختلف و قوانین حاکم بر بورس و اوراق بهادار تسلط کافی داشته باشد. در بخش بعدی درباره وظایف حسابدار بازرگانی بیشتر صحبت خواهیم کرد.
مشاوره حسابداری بازرگانی در شرکت های بازرگانی به بررسی و محاسبه میزان سود و زیان شرکت می پردازد. مهم ترین عامل در‌حسابداری بازرگانی، مشخص شدن میزان سود و زیان شرکت در دوره‌های مالی مشخص می‌باشد.درواقع صورت سود و‌زیان در‌حسابداری بازرگانی از اهمیت بالایی برخوردار می باشد. همچنین میزان سود و زیان حاصل از انواع تجارت ها را حسابداری شرکتهای بازرگانی تعیین می‌نماید.شرکتهای بازرگانی برای بررسی و ایجاد نظم در حساب شرکت، میزان دارایی، میزان بدهی، سود و زیان شرکت در دوره‌های مالی مشخص نیازمند حسابداری بازرگانی می باشند.
اصول حسابداری، اصول سرپرستی، پول، بانکداری و ارز، حسابداری دولتی، حسابداری شرکت ها، حسابداری صنعتی(بهای تمام شده)، حسابداری مالیاتی، حسابرسی، حقوق تجارت، روش‌های مقداری در مدیریت مالی، کلیات حقوق و کاربرد کامپیوتر در حسابداری ازجمله دروسی می باشند، که دانشجویان رشته حسابداری بازرگانی در دوران تحصیل خود آموزش خواهند دید.
استانداردهای حسابداری بازرگانی
در ایران 33 استاندارد حسابداری وجود دارد که استانداردهای حسابداری بازرگانی نیز شامل آن خواهد شد. این قوانین حسابداری بازرگانی توسط کمیته تدوین استانداردهای حسابداری تدوین شده و برای همه حسابداران و حسابرسان لازم الاجرا می باشد. این استاندارهای حسابداری نحوه ارائه صورت های مالی، نحوه ارائه ترازنامه، صورت سود و زیان، صورت جریان وجوه نقد و … می باشد. این قوانین به قدری اهمیت دارند که در دانشگاه ها آن را تدریس می نمایند و هر فردی که تصمیم دارد وارد حیطه حسابداری شود باید آنها را بداند و به آنها عمل کند.
بهای تمام شده در حسابداری بازرگانی
برای تعیین بهای تمام شده کالاهای فروش رفته از حساب فروش استفاده می شود. در واقع بهای تمام شده در موسسات بازرگانی شامل تمام هزینه هایی می باشد که از زمان تولید تا زمان فروش برای محصول در شرکت صرف می شود.
محاسبه بهای تمام شده در موسسات بازرگانی به شرح زیر صورت می گیرد.
• برای محاسبه بهای تمام شده کالای خریداری شده در طی دوره باید خرید خالص را با هزینه حمل کالای خریداری شده جمع نماییم.
• برای محاسبه بهای تمام شده موجودی کالای آماده شده برای فروش باید بهای تمام شده کالای خریداری شده در طی دوره را با موجودی کالای اول دوره جمع نماییم.
• برای محاسبه بهای تمام شده کالای فروش رفته باید موجودی کالای آماده برای فروش را از بهای تمام شده موجودی پایان دوره کسر نماییم.
• برای محاسبه سود ناخالص باید فروش را از بهای تمام شده کالای فروش رفته کسر نماییم.
وظایف مشاوره حسابدار بازرگانی
بخشی از کارهایی که حسابداران در شاخه‌های مختلف انجام می‌دهند مشترک است مانند تهیه گزارشات مالی یا کار با نرم افزار مالی و حسابداری و… اما وظایف تخصصی آنها باتوجه به شرکتی که در آن مشغول به کار هستند متفاوت است همچنین وظایف تخصصی حسابداران در موقعیت‌های شغلی مختلف مثل حسابدار یا حسابدار ارشد نیز فرق می‌کند. در این بخش با وظایف تخصصی حسابدار بازرگانی بیشتر آشنا خواهیم شد.
• تهیه صورت‌های مالی
یک حسابدار بازرگانی وظیفه دارد صورت های مالی شرکت را به‌صورت دقیق تهیه کند و این اطلاعات را به‌صورت منظم و طبقه‌بندی شده ارائه بدهد. صورت مالی یک شرکت یعنی:
• لیست بدهی‌های شرکت
• دارایی‌های شرکت و وضعیت آنها
• اطلاعات مالی شرکت
• حسابداری بازرگانی در تهیه سود و زیان شرکت
گزارشاتی که یک حسابداری مالی ارائه می‌دهد تعیین‌کننده سود یا زیان آن شرکت است. در این گزارشات باید مواردی مانند درصد فروش خالص، میزان سود و زیان شرک، قیمت تمام‌شده محصول و هزینه تولید محصول به‌طور کامل ذکر شده باشد.
• تنظیم ترازنامه مالی
در ترازنامه مالی هر شرکت اطلاعاتی مانند دارایی‌ها و بدهی‌های آن شرکت وجود دارد و می‌تواند میزان ارزش مالی آن سازمان را براساس آن مشخص کرد.
• صورت گردش نقدینگی شرکت
یکی از مواردی که در سرمایه‌گذاری‌های یک شرکت اهمیت زیادی دارد میزان نقدینگی آن است و مالکان می‌توانند براساس مثبت یا منفی بودن آن تصمیم نهایی را برای سرمایه‌گذاری بگیرند. تهیه صورت نقدینگی شرکت یکی از وظایف مهم حسابدار بازرگانی است.
• سود و زیان جامع شرکت
برای تهیه میزان سود و زیان یک شرکت از حسابداران در طول یک دوره استفاده می‌شود تا بتوان تمام هزینه‌ها و درآمدهای آن شرکت را شناسایی کرد. این نوع صورت مالی باید دارای اطلاعاتی مانند هزینه و درآمد، هزینه کارکنان و سهامداران و میزان بدهی و ارزش دارایی‌های یک شرکت باشد.
وظایف مشاور حسابدار در شرکتهای بازرگانی
علاوه‌بر وظایفی که در بخش قبلی گفتیم یک حسابدار در شرکتهای بازرگانی وظایف زیاد دیگری دارد از جمله:
• تهیه و ثبت اسناد مالی و گزارشاتی که به آن مربوط می‌شود
• تعیین سود و زیان و قیمت تمام‌شده یک محصول
• نگهداری حسابهای مالی انبار و دارایی‌های شرکت
• انجام فرایند آسان‌سازی برای پرداخت حقوق
• مدیریت سیستم‌های حسابداری
• بررسی دقیق تمامی فرایندهای مالی شرکت
انوع حساب ها در حسابداری شرکتهای بازرگانی
در حسابداری بازرگانی دو نوع حساب خرید و فروش وجود دارد. که در ادامه به شرح هر یک از حساب‌ها پرداخته می‌شود.
حساب خرید در حسابداری شرکت های بازرگانی چیست
حساب خرید به حسابی گفته می‌شود، که مبلغ کالاهای خریداری شده در طول یک سال را ثبت می‌نماید. با هر خرید کالا، ثبت بدهکار انجام می شد.درواقع حساب خرید دارای ماهیت بدهکار بوده و با هر ثبت بدهکار مقدار آن افزایش یافته و با هر ثبت بستانکار، مقدار آن کاهش پیدا می‌نماید.
حساب برگشت از خرید
در صورتی که مشتری کالای خریداری شده را به دلیل معیوب بودن و یا عدم تطابق کالا با درخواست وی برگرداند، فروشنده برای جلب رضایت مشتری به او تخفیف می دهد و یا کالا را دریافت کرده و مبلغ پرداختی مشتری را باز می گرداند.در چنین زمانی حساب برگشت از خرید در گروه بستانکار قرار گرفته و در طول دوره مالی ماهیت حساب تغییر نخواهد کرد.
حساب فروش در حسابداری شرکت های بازرگانی چیست
درآمد‌هایی که ازفروش کالا ها بدست می آید، درحساب فروش ثبت خواهد شد. معادل قیمت کالاهای به فروش رسیده (به صورت نقدی یا نسیه) در حساب فروش، درسمت بستانکار قرار می‌گیرد. بنابراین حساب فروش دارای ماهیت بستانکار بوده، با هر ثبت بستانکار افزایش یافته و با هر ثبت بدهکار مقدار آن کاهش می یابد.
حساب برگشت از فروش
در هنگامی که کالایی فروخته می‌شود و به هر دلیلی برگشت داده می‌شود، باید اطلاعات مربوط به آن کالا درسیستم حسابداری ثبت گردد. در هنگام ثبت حساب برگشت از فروش فروش کالا درسمت بدهکار و حساب های دریافتنی تجاری در سمت بستانکار قرار می‌گیرند.
عوارض و مالیات در حسابداری بازرگانی به چه صورت است؟
یک شرکت تجاری، بعد از خرید و فروش کالاهای خود موظف است ارزش افزوده دریافت کند و مالیات ارزش افزوده را پرداخت کند.ارزش افزوده از مشتری دریافت می‌شود و مالیات آن از شرکت تجاری به دولت پرداخت می‌شود.
بعد از گذشت دوره های سه ماهه، تفاوت قیمت ارزش افزوده دریافتی و پرداخت شده با مراکز دولتی مربوطه تسویه خواهد شد.
مزایای استفاده از نرم‌افزار حسابداری برای بازرگانی
امروزه یکی از مواردی که به‌خوبی توانسته در افزایش دقت کار حسابداران بازرگانی عمل کند نرم‌افزارهای مختلف حسابداری است به گونه‌ای که تسلط بر برخی از آنها تاثیر زیادی در ارتقاء موقعیت شغلی دارد. اگر شما هم به‌دنبال بهترشدن شرایط شغلی‌تان در حوزه حسابداری هستید پیشنهاد می‌کنیم به‌دنبال یادگیری کار با این نرم‌افزاها باشید. در ادامه به توضیح مزایای استفاده از نرم‌افزارهای حسابداری می‌پردازیم.
• دقت بالا و درصدخطای پایین این نرم‌افزارها صحت درستی کار حسابداران را بیشتر می‌کن
• راحتی استفاده از نرم‌افزارهای حسابداری سرعت کار حسابرسی را افزایش می‌دهد
• امکان مرتب‌سازی و نگهداری اسناد برای زمانهای طولانی
• کاهش میزان نیاز به نبروی انسانی
انواع تخفیفات در قیمت در حسابداری بازرگانی
تخفیف های موجود در بازار به طور کلی به صورت موارد زیر هستند:
1-تخفیف برای کالای آسیب دیده
اگر بعد از خرید کالا، مشخص شود کالا در هنگام خرید دچار نقص بوده است، کالا مشمول این تخفیف خواهد بود.
مشتری در این گونه موارد حق برگشت تمام یا بخشی از جنس را داراست.
هم چنین می‌تواند روی قیمت کالا تخفیف بگیرد و ما به تفاوت قیمت را پس بگیرد.
ثبت سند برای تخفیفات ناشی از معیوب بودن کالا، در یک حساب به نام برگشت جنس و تخفیف ها انجام می‌شود. این حساب از نوع بستانکار است.این فرآیند هم مانند همه فعالیت های مالی باید در دفاتر حسابداری ثبت شوند.
2-تخفیف تجاری
هنگامی که قیمت یک کالا در یک مرکز ارزان تر از سایر مراکز باشد. این تخفیف ها معمولاً به صورت درصدی اعمال می‌شوند.
طبق آنچه در بازار مشاهده می‌شود، این تخفیف ها بیشتر برای خریدهای عمده روی اجناس اعمال می‌شوند.
اما امروزه فروشگاه هایی هستند که بر محور این گونه تخفیف ها اداره می‌شوند.
این تخفیف می‌تواند روش مناسبی برای تبلیغات مرکز خرید باشد. عملاً ما به تفاوت تخفیفات و قیمت اصلی، با فروش بیشتر جبران خواهد شد.
3-تخفیف بابت خرید نقدی یا پرداخت زودتر از موعد
این تخفیف معمولاً مشمول مشتریان نمی‌شود. خریداران (بیشتر خریداران عمده) از این تخفیف بهره می‌برند.
اگر خریدار، هزینه کالاهای خریداری شده را زودتر از زمان تعیین شده پرداخت کنند یا بتواند همه هزینه را در لحظه خرید پرداخت کند مشمول این مورد می‌شوند.
این تخفیفات نسبت به درصد قیمت اجناس، به خریدار تعلق می‌گیرد. ماهیت این تخفیف بستانکار شدن حساب است.
نحوه اجرای چرخه حسابداری در شرکت های بازرگانی
شرکتهای بازرگانی برای این که اطلاعات حسابداری خود را ثبت و نگهداری نمایند، باید چرخه ای را طی نمایند، که این چرخه شامل مراحل زیر می‌باشد.
• آماده سازی صورتحساب سود و زیان
• آماده سازی ترازنامه
• ایجاد صورت گردش وجوه نقد
• آماده سازی صورت سود و زیان جامع
• بررسی یادداشت‌های پیوست