امروزه مالیات بخش مهمی از دغدغه صاحبان مشاغل می باشد و اکثر افراد از پرداخت آن ناگزیر هستند. سازمان امور مالیاتی قوانینی را برای مالیات در نظر گرفته که برای هرکس این شرایط متفاوت است. یکی از این قوانین، نرخ مالیات صفر است که برای حمایت از کسب و کارهای خصوصی در نظرگرفته شده است؛ در ابتدا ممکن است با معافیت‌های مالیاتی اشتباه گرفته شود؛ اما این دو با یکدیگر متفاوت هستند.
نرخ صفر مالیات چیست؟
با توجه به نقش مهم کسب و کارهای خصوصی در اقتصاد، دولت برای حمایت و جلوگیری از ورشکستگی آنها، نرخ صفر مالیاتی را ارائه کرده است. این قانون به فعالان اقتصادی کمک می‌کند تا در یک زمان مشخصی از پرداخت مالیات معاف گردند. بر اساس ماده ۱۳۲ قانون مالیات‌های مستقیم، اعمال نرخ صفر مالیاتی، یک نوع معافیت مالیاتی است که پس از ارائه اظهارنامه مالیاتی، اسناد و مدارک حسابداری و دفاتر قانونی در مدت زمان معین برای مودی در نظر گرفته می‌شود.
معافیت مالیاتی چیست؟
در خلاصه آکادمیک می‌توان معافیت مالیاتی را خروج قانونی برخی از منابع درآمدی و سرمایه‌ای از شمول پرداخت موقت و غیردائمی مالیات دانست که معمولا ابزاری برای اعمال سیاست‌های حمایتی دولت نیز به حساب می آید. اگر بخواهیم یک دسته‌بندی از قانون مالیات‌های مستقیم داشته باشیم، می‌توان آن را به دو دسته مالیات بر درآمد و مالیات بر دارایی دسته بندی کرد.
مهمترین نکته این است که اساسا ما هیچ معافیتی را به شکل دائم نداریم. برای مثال ممکن است برخی از منابع درآمدی مانند مالیات بر درآمد املاک، مشاغل یا اشخاص حقوقی به شکل موقت از پرداخت مالیات معاف باشند. اما ممکن است قانون‌گذار بعد از مدتی بنا به هر دلیلی این معافیت‌ها را لغو کند. دلیل اصلی ارائه معافیت مالیاتی؛ حمایت از کسب‌وکارهای مختلف است. بنابراین اگر برخی از شرکت‌ها و کسب‌وکارها از پرداخت مالیات معاف هستند؛ در واقع در اصل برای حمایت و رونق آنها می باشد.
تفاوت نرخ صفر مالیاتی و معافیت مالیاتی
برخی از افرادی که نسبت به قوانین مالیاتی آگاهی کافی ندارند، تصورمی کنند که نرخ صفر مالیاتی همان معافیت مالیاتی است؛ اما این‌گونه نیست. همه افراد حقوقی که دارای کد اقتصادی هستند، حتی در صورت نداشتن فعالیت اقتصادی، باید اظهارنامه مالیاتی خود را در زمان مقرر ارائه دهند. این قانون برای حمایت از مشاغل بخش خصوصی ارایه شده است و همه این مشاغل موظف به ارائه اظهارنامه هستند. معافیت مالیاتی به این معنی است که یک کسب و کار به طور کامل از پرداخت مالیات معاف است؛ اما مالیات با نرخ صفر، موقت است و بازه زمانی مشخصی دارد.
بعضی از افراد که نمی‌دانند نرخ صفر مالیات چیست، به اشتباه فکر می‌کنند که این سیاست همان معافیت مالیاتی است. همه کسب‌وکارهایی که کد اقتصادی خود را دریافت کرده‌اند، حتی اگر در بازه‌ای از زمان فعالیت اقتصادی نداشته باشند، باید اظهارنامه مالیاتی خود را (حتی به‌صورت سفید) به دولت ارائه دهند. باتوجه به این موضوع، نداشتن فعالیت اقتصادی به معنای مالیات با نرخ صفر نخواهد بود.
این عمل برای حمایت از برخی مشاغل بخش خصوصی تعریف شده است و همه این مشاغل موظف‌اند اظهارنامه مالیاتی خود را در موعد مقرر تکمیل کنند. به طور ساده، معافیت مالیاتی یعنی یک کسب و کار به‌طور دائم از پرداخت مالیات معاف است؛ در‌حالی که مالیات با نرخ صفر یک سیاست موقت است و بازه زمانی مشخصی دارد.
چه کسانی شامل نرخ صفر مالیاتی می شوند؟
برخی مواد قانون مالیات های مستقیم به این که چه اشخاص و مشاغلی می توانند از نرخ صفر مالیاتی استفاده کنند اشاره دارد. یکی ازکارآمد ترین آن ها ماده 132 است.
ماده 132 قانون مالیات های مستقیم:
درآمد ابرازی برآمده از فعالیت های تولیدی و معدنی اشخاص حقوقی غیردولتی در واحدهای تولیدی یا معدنی که از تاریخ اجرای این ماده از طرف وزارتخانه‌های ذی‌ربط برای آنها پروانه بهره‌برداری صادر یا قرارداد استخراج و فروش منعقد می‌شود و همچنین درآمدهای خدماتی بیمارستان ها، هتلها و مراکز اقامتی گردشگری اشخاص یادشده که از تاریخ مذکور از طرف مراجع قانونی ذی ربط برای آنها پروانه بهره¬برداری یا مجوز صادر می‌شود، از تاریخ شروع بهره‌برداری یا استخراج یا فعالیت به مدت پنج‌سال و در مناطق کمتر توسعه یافته به مدت ده سال با نرخ صفر مشمول مالیات می‌باشد.
درآمدی که شرکتهای تولیدی و معدنی تازه تاسیس در اظهارنامه اعلام می کنند و همچنین درآمد های بیمارستان ها، هتل ها و سایر مواردی از این قبیل از تاریخ شروع بهره برداری به مدت پنج سال مالیات آنها با نرخ صفر می باشد و در مناطق کم توسعه یافته مدت معافیت ده سال است و همین امر یک مشوق اقتصادی برای کمک به رشد و توسعه مناطق کم توسعه یافته می شود.
نکته: مطلبی که بارها گفته ایم ولی به دلیل اهمیت زیاد آن باز هم یاد آوری می کنیم در صورتی معافیت و یا مشمول مالیات با نرخ صفر می شویم که حتما در موقع مقرر اظهارنامه مالیاتی، دفاتر و دیگر تکالیف خود را انجام داده باشیم در غیر اینصورت علاوه بر از دست دادن معافیت دچار جریمه نقدی نیز خواهیم شد.
شرط استفاده از معافیت های مالیاتی و احتساب مالیات با نرخ صفر درصد
اولین شرط استفاده از نرخ صفر در مالیات، تکمیل کردن و ارائه اظهارنامه مالیاتی در موعد مشخص است. برای بهره‌مندی از این سیاست اقتصادی، بنگاه‌ها موظف‌اند مدارک زیر را به دولت ارائه کنند:
- اظهارنامه و اسناد مالیاتی مثل حساب‌های سود و زیان و ترازنامه
- تحویل دفاتر قانونی به اداره مالیات
- ارائه مدارک حسابداری کسب‌و‌کار
در حیطه فعالیت‌های صادراتی، نرخ صفر مالیات به شرط بازگشت ارز حاصل از صادرات به کشور به فعالان اقتصادی تعلق می‌گیرد. البته باید بدانید طبق قانون، واحدهای کشاورزی و فنی مهندسی از این تبصره مستثنی خواهند بود.
موارد معافیت از مالیات
در باب چهارم فصل اول از قانون مالیات های مستقیم به صورت کامل به بررسی چند فعالیت که از مالیات معاف هستند یا نرخ مالیاتی آنها صفر است به طور کامل توضیح داده شده است.
براساس این بخش می توان فعالیت های زیر را معاف از مالیات دانست :
- فعالیت تولیدی و معدن.
- قسمت‌های کشاورزی، روستایی و همچنین عشایری، معاف از مالیات هستند.
- فعالیت های آموزشی و تربیتی ورزشی معاف خواهند بود.
- درآمد به دست آمده‌از تعلیم و تربیت در مدارس غیرانتفاعی، آموزشگاه آزاد فنی و حرفه‌ای، دانشگاه همچنین نهاد آموزش عالی غیرانتفاعی. مهدکودک‌ها در منطقه‌های کم توسعه معاف خواهند بود.
- مؤسسه‌هایی که از معلولین ذهنی پیشرفت کرده و روستایی، درآمد حاصل از باشگاه‌ها و مؤسسه‌های ورزشی که از نهاد تربیت بدنی جواز دارند، از پرداخت مالیات و حرکتی محافظت می‌کنند، معاف از پرداخت مالیات خواهد بود.
- مبلغ پرداختی بیمه عمر و زندگی و… مشمول معافیت مالیاتی خواهد بود.
- هزینه‌های درمانی در راستای معالجه مؤدی، همسر و فرزند، پدر و مادر، خواهر یا برادر طی یک سال مالی، شامل معافیت از مالیات خواهد بود.
- سرمایه در حال گردش بنگاه‌های تولیدی هم شامل معافیت از مالیات خواهد بود.
- افرادی که جهت تأمین مالی پروژه‌ها، از طرح آوردن نقدی بهره‌گیری می کنند، لااقل سود مورد انتظار عقود مشارکتی آنها از پرداخت مالیات بر درآمد معاف هستند.
- تمامی درآمد باقی مانده از صادرات خدمات، محصولات غیرنفتی و محصولات قسمت کشاورزی و همچنین بیست درصد درآمد برجای مانده از صادرات مواد خام دربرگیرنده پرداخت مالیات با نرخ صفر خواهند بود.
- درآمد به دست آمده از کارگاه‌های فرش دستباف، صنایع دستی و کمپانی‌های تعاونی، معاف از پرداخت مالیات خواهند بود.
- سود متعلق به سپرده‌های اعم از بازنشستگان، کارگران و کارمندان و… شامل معافیت مالیاتی هستند.
- سود و جوایز مختص به حساب پس‌انداز و سپرده‌های گوناگون معاف از پرداخت مالیات می‌باشند.
- جوایز متعلق به اوراق قرضه دولتی و همچنین اسناد خزانه معاف از مالیات خواهند بود.
- سود پرداختی از سوی بانک‌های ایران به بانک‌های خارجی، سپرده ثابت به شرط معامله متقابل معافیت مالیاتی دارند.سود و جوایز متعلق به اوراق مشارکت معاف از مالیات می‌باشند.
مزایای نقطه صفر مالیاتی نسبت به معافیت مالیاتی:
دولت برای نظارت دقیق و کامل تربر فعالیت‌های شرکت‌ها از روش‌های متنوعی استفاده می‌کند. بررسی اوراق مالی شرکت‌ها در طول سال، یکی از روش‌های عملی برای این هدف است.
معافیت مالیاتی در سال‌های اخیر، علاوه بر کاهش درآمد دولت، باعث دسترسی نداشتن به داده‌های مالی شرکتهای خصوصی شده است. برای رفع این مشکلات، دولت از روش‌های مناسب‌تری برای تسهیل دریافت تسهیلات دولتی توسط شرکتهای اقتصادی استفاده می‌کند.
استفاده از نقاط صفر مالیاتی یکی از روش‌های کارآمدتر برای این هدف می باشد و شفافیت بیشتری به بخش خصوصی در بازارهای داخلی می‌بخشد. دلیل اصلی این امر را می‌توان در توانایی تولیدکنندگان برای استفاده از این تسهیلات در شرایط خاص دانست.
با ثبت اظهارنامه مالیاتی و ارائه مدارک مالی خود، تولیدکنندگان می‌توانند از این تسهیلات بهره‌برداری کنند. این عمل امکان بررسی دقیقتر فعالیت شرکت‌ها توسط دولت را فراهم می‌کند.
همچنین، شرکتهای خصوصی نیز از تسهیلات ا رائه شده توسط قانونگذاران بهره‌مند می‌شوند. بررسی مالیاتی شرکت‌ها در دوره‌های زمانی مشخص، امکان رصد دقیق درآمد مالیاتی حاصل از بخش خصوصی را می‌دهد. این امر به دولت کمک می‌کند تا در برنامه‌ریزی‌های خود از این اطلاعات اجرایی بهره‌برداری بیشتری داشته باشد.
کلام آخر
شرط برخورداری از این معافیت ها این است که اظهارنامه در زمان مشخص به سازمان امور مالیاتی ارائه شده باشد بنابراین باید دقت لازم را داشت برای اینکه از این معافیت ها بهره ببریم حتما تکالیف خود را به درستی انجام دهیم. در نهایت لازم به ذکر است که بررسی نرم افزار سامانه مودیان را ضرورت فعالیت و حوزه کاری خود برای مالیات در نظر بگیرید. چرا که عدم توجه به آن می تواند منجر به جریمه های مالیاتی سنگین شود. برای کسب اطلاعات بیشتر به وب سایت دایاوو مراجعه نمایید.