حسابداری مالی یک شاخه ی تخصصی از حسابداری است که کاربرد های فراوانی دارد. در حقیقت حسابداری مالی در همه ی شرکت ها و سازمان ها و ادارات مختلف مورد نیاز بوده و لازم است که فردی حرفه ای در این زمینه به بررسی امور مالی بپردازد.
حسابداری حرفه ای است که تقاضا در مورد آن بسیار زیاد است و شرکت های مختلف به دنبال فردی حرفه ای در این زمینه هستند. در این مقاله قصد داریم تا در مورد حسابداری مالی تعریف جامعی را بیان کرده و وظایف و مسئولیت های این حرفه و مهارت های لازم در آن را برای شما به طور مفصل توضیح دهیم.
تعریف اولیه حسابداری مالی
حسابداری مالی به عنوان زیر مجموعه ای از حسابداری در واقع معاملات شرکت را پیگیری می کند. در واقع این حسابداری فرآیند تهیه ی صورتحساب های مالی مربوط به شرکت است که به منظور ارائه ی این صورتحساب ها به افرادی خارج از شرکت مانند مشتریان و طلبکاران و یا بیمه های مختلف مورد استفاده قرار می گیرد.
این شاخه از حسابداری یعنی حسابداری مالی کاملا در مقابل حسابداری مدیریتی است چرا که در این زیرشاخه گزارش ها و پیش بینی هایی برای مدیران داخلی شرکت تهیه می شود. در حسابداری گزارش های مختلفی تهیه می شود که این گزارش ها را به افرادی مانند دارندگان سهام و یا وام دهندگان مختلف ارائه می کنند.
در صورتی که سهام یک شرکت به صورت عمومی مورد فروش قرار گیرد این گزارش های مالی در اختیار سایر افراد مانند رقبا و مشتریان ، کارمندان و تحلیل گرهای سرمایه گذاری نیز قرار می گیرد.
ذکر این نکته نیز حائز اهمیت است که حسابداری گزارش کردن ارزش یک شرکت نیست بلکه در حسابداری اطلاعاتی به منظور ارزیابی ارزش یک شرکت بیان می شود. از آنجا که صورتحساب های مالی توسط افراد خارجی به با اهداف مختلفی مورد استفاده قرار می گیرد، بنابراین از قواعد مشترکی پیروی می کند و اصول ثابتی نیز دارد.
اصول حسابداری مالی
در صورتی که حسابداری به درستی انجام شود گزارش های یک شرکت معتبر ، قابل فهم و قابل مقایسه با سایر گزارش های مالی هستند. برای این منظور حسابداری مالی مجموعه ای از استاندارد های حسابداری و یا اصول حسابداری است در همه ی مکان های جهان مورد قبول واقع شده است. این اصول برمبنای مفاهیمی چون اصل هزینه ، اصل تطبیق ، افشای کامل ، نگرانی در مورد نهاد های اقتصادی مختلف است. در ضمن اصول حسابداری در مورد مواردی مانند بانکداری و بیمه منحصر به فرد می باشد.
اصول حسابداری اظهاراتی است که توسط هیئت مدیره صادر شده است. در ضمن همه ی شرکت هایی که فروش سهام به صورت عمومی دارند باید گزارش های مالی براساس اصول حسابداری را ارائه دهند و این از ملزومات اینگونه شرکت ها است. در ضمن این شرکت ها موظف هستند تا به صورت سالیانه گزارش هایی را تهیه و به مشتریان ارائه نمایند.
انواع گزارش ها در حسابداری مالی
حسابداری مالی صورتحسابی های عمومی ، خارجی و مالی را تهیه و تنظیم میکند که در ادامه به بررسی هریک از آنها به طور جداگانه خواهیم پرداخت.
صورتحساب درآمد
این نوع صورتحساب که با نام صورتحساب سود نیز شناخته می شود در واقع درآمد یک شرکت را در طی یک دوره ی معین گزارش می کند. این مدت زمان می تواند یک سال ، یک ماه ، سه ماه و یا هفتگی و یا هر بازه ی زمانی دیگری باشد.
این نوع صورتحساب فاکتور های مختلفی دارد که عبارت هستند از درآمدها ،هزینه ها و سود و ضرر. هزینه ها نیز خود شامل هزینه های کالای فروخته شده و یا هزینه های عملیاتی( مانند حقوق ، اجاره بها و خدمات شهری و تبلیغات) و هزینه های غیر عملی هستند. چنانچه سهام شرکت به صورت عمومی به فروش برسد لازم است که سود هر سهم از سهام به صورت جداگانه محاسبه شود.
ترازنامه
ترازنامه خود به سه بخش اصلی دارایی و بدهی و سهام در طی یک دوره ی معین تقسیم می شود که معمولا یک دوره ی حسابداری است. بخش اول ترازنامه که دارایی نام دارد ، دارایی های یک شرکت را گزارش می دهد که مواردی مانند پول نقد، حساب های دریافتی ، موجودی ، بیمه ها ، پیش پرداخت ها و ساختمان ها و تجهیزات را در بر میگیرد.
در بخش بعدی بدهی های شرکت در نظر گرفته می شود که با عنوان قابل پرداخت در گزارش ها درج می شود و شامل تعهداتی است که باید در زمان مشخصی اجرا شوند مانند دستمزد کارمندان و بدهی های وام و دیگر موارد. بخش آخر نیز حقوق صاحبان سهام است که تفاوت بین دارایی و میزان بدهی تعریف می شود.
گزارش گردش پول نقد
در این نوع گزارش جریان های پول نقدی در وجه شرکت و در بازه ی زمانی معینی تعریف می شود. گزارش گردش پول نقد نیز خود شامل سه بخش اساسی است که عبارت است از فعالیت های عملیاتی ، فعالیت های سرمایه گذاری و فعالیت های تامین مالی. بخش فعالیت های عملیاتی چگونگی تغییر وجه نقد و یا معادل های آن را که ناشی از فعالیت های مختلف است گزارش می دهد.
بخش عملیات های سرمایه گذاری نیز به مبالغی که مربوط به داراییهای بلند مدت است که یا دریافت شده اند و یا در بخش دیگری سرمایه گذاری شده اند. در فعالیت های تامین مالی مواردی مانند پول نقد دریافت شده از طریق وام های بانکی و یا پول مصرفشده برای تسویه حساب بدهی های قبلی مورد بررسی قرار می گیرد.
بیانیه سهامداران
در بیانیه سهامداران مواردی مانند تغییرات در سهام ، سود و جریان پول گزارش می شود. در واقع در این بیانیه شما می توانید اطلاعاتی مانند درآمد خالص ، درآمد های عمومی ، زیان و چگونگی خرید سهام و یا به اشتراک گذاشتن آن را به دست آورید.
ویژگی های گزارش های مالی در حسابداری مالی
گزارش هایی که در حسابداری مالی تهیه و تنظیم می شود باید خصوصیات زیر را داشته باشند. اولین ویژگی این گونه گزارش ها این است قابل اطمینان باشند چراکه این گزارش ها در صورتی که درست نبوده و اشتباهی در آنها وجود داشته باشد می تواند افراد را در مسیری نادرست قرار دهد و سبب تصمیمات اشتباه شود. دومین ویژگی یک گزارش مالی این است که باید قابلیت مقایسه با سایر گزارش های مالی را داشته باشد. در ضمن اینگونه گزارش هایی مالی باید اطلاعات را به گونه ای ارائه دهند که کاربران بتوانند شرکت های مختلف را با یکدیگر مقایسه نمایند و تفاوت ها و شباهت های آنها را دریابند.
انواع نمودارها در حسابداری مالی
نمودارها در واقع لیستی از همه ی گزارش های تنظیم شده برای انجام معاملات یک شرکت است. همه ی حساب ها به ترتیب شماره گذاری می شوند که این شماره گذاری از 1000 در مورد دارایی ها شروع شده و تا 9000 در مورد سود و زیان ادامه می یابد. اینگونه نمودارها از چندین بخش تشکیل شده که شامل دفترچه اصلی ، استهلاک ، حقوق صاحبان سهام ، سرمایه پرداختی ، سرمایه خزانه داری درآمد حفظ شده و شروط مختلف است. در دفترچه ی اصلی سابقه ی کلیه ی معاملات مالی که در یک چرخه ی حسابداری خاص در یک شرکت انجام می شود ذکر خواهد شد. استهلاک بر اساس زمان محاسبه شده و از سه بخش تشکیل می شود که شامل روش های خط مستقیم، کاهش نزولی و روش ارقام می شود.
حقوق صاحبان سهام که در واقع ادعایی است که صاحبان سهام نسبت به دارایی خاص شرکت دارند.
حقوق صاحبان سهام از سه عنصر اصلی تشکیل شده است:
- سرمایه پرداختی که شامل سرمایه ای است که سهامداران در تجارت سرمایه گذاری می کنند.
- سهام خزانه داری که در این مورد سهامداران سهام شرکت را از سایر سرمایه گذاران خریدای می کنند.
- درآمد حفظ شده که کل درآمد خالص شرکت و یا زیان شرکت را در دوره ی خاص بررسی می کند.
وظایف یک حسابدار مالی
حسابداری مالی مسئولیت های متفاوتی را بر عهد دارد که لازم است که با انجام این وظایف و تهیه ی گزارش های لازم به پیشرفت و توسعه ی شرکت ها و ادارت مختلف کمک نماید.
در اینجا برخی از مهم ترین وظایف یک حسابدار مالی را مورد بررسی برقرار خواهیم داد.
- تهیه ی سود و زیان ماهیانه و گزارش های ترازنامه
- گزارش مالیات و پردازش بودجه و موجودی شرکت
- جمع آوری اطلاعات و داده های لازم و که در تجزیه و تحلیل هفتگی و ماهانه گزارش ها لازم هستند.
- مشاوره و تخمین بودجه ی لازم برای انجام پروژه های مختلف
- تهیه ی صورتحساب های هفتگی گردش پول و کنترل هزینه ها
- کمک به تهیه ی صورت حسابهای پایان سال
- تهیه ی گزارشات قانونی و مالیاتی
- پاسخ به سوالات مالی با تحلیل داده های موجود
- بررسی دستمزدها و حقوق افراد
- بررسی سوابق مالی و اطمینان حاصل کردن از صحت آنها
- در صورت نیاز مدیریت و آموزش کارکنان
مهارت های لازم برای شغل حسابداری مالی
به منظور اینکه به عنوان یک حسابدار مالی در شرکتی استخدام شوید لازم است که از مهارت هایی برخوردار بوده و مدارک لازم برای این شغل را کسب کرده باشید. در ضمن تجربه ی حسابداری در شرکت های مختلف به شما کمک می کند که اعتبار خود را در این زمینه بالا ببرید. افرادی که دارای مدرک در زمینه ی حسابداری محض و یا امور مالی ، اقتصاد ، ریاضیات، مطالعات تجاری ، مدیریت هستند می توانند به عنوان حسابدار مالی مشغول به کار شوند.
در ضمن علاوه بر تحصیلات لازم یک حسابدار مالی باید از مهارت هایی مانند توانایی تجزیه و تحلیل ، مهارت های مذاکره و توانایی ایجاد ارتباط قوی کاری برخوردار باشد. در ضمن یک حسابدار مالی لازم است که آگاهی تجاری داشته و در مورد جریان های اقتصادی و سیاسی موجود در جامعه اطلاعاتی داشته باشد تا بتواند در راستای پیشرفت و توسعه ی کار شرکت پیشنهادات مفیدی را ارائه دهد.
همچنین این فرد باید مهارت های لازم برای نگارش نامه ها و گزارش های مختلف را داشته و به جزئیات توجه کافی داشته باشد. یک حسابدار مالی باید بتواند در زمان هایی که شرکت در وضعیت بحرانی قرار دارد مدیریت زمان داشته و بتواند این شرایط را کنترل کرده و با ارائه ی توصیه هایی به خارج شدن شرکت از این وضعیت کمک نماید.
همچنین یک حسابدار مالی باید اطلاعات موجود در شرکت را نزد خود نگه داشته و این داده ها را به افراد دیگر منتقل نکند. در میان گذاشتن اطلاعات مالی شرکت با افراد دیگر ممکن است که منافع شرکت را به خطر بیاندازد و شرکت را مشکلات عدیده ای مواجه کند.
ویژگی اخلاقی یک حسابدار مالی
برای اینکه به یک حسابدار مالی حرفه ای تبدیل شوید لازم است که بر خصوصیات اخلاقی ویژه ای تمرکز کنید. این خصوصیات به شما کمک خواهد کرد تا شغل خود پیشرفت و رشد داشته و در نهایت بتوانید به موفقیت در این زمینه دست یابید. از مهمترین ویژگی های یک حسابدار مالی این است که باید در کلیه ی امور صداقت داشته باشد.
لازم است که مدیران شرکت در جریان کامل گزارش های مالی باشند و یک حسابدار باید این اطلاعات را با صحت کامل در گزارش های خود بیان کند. از دیگر ویژگی های یک حسابدار مالی این است که بتواند به صورت تیمی با دیگر اعضا همکاری داشته باشد. در واقع توانایی کار تیمی از ویژگی هایی است که بسیاری از مدیران به دنبال آن هستند و برای این موضوع ارزش زیادی قائل اند.
یک حسابدار حرفه ای باید توانایی برقراری ارتباط با مشتریان ، سهامداران و دیگر افراد را داشته باشد تا بتواند آنها را به ادامه ی همکاری با شرکت تشویق نماید. ثبات و پایداری نیز از دیگر خصوصیات حسابدار مالی است و لازم است که این فرد در هنگام بروز مسائل و مشکلات جا نزده و از زیر بار مسئولیت های خود شانه خالی نکند.
در نهایت باید گفت یک حسابداری مالی یک حرفه ی پر تقاضا در دنیاست که تقاضا در مورد آن هرگز کاهش نمی یابد. علت این امر نیز آن است که تقریبا همه ی شرکت ها در هر زمینه ای که فعالیت داشته باشند ، با امور مالی سروکار خواهند داشت. در ضمن لازم است که فرد به عنوان حسابدار مالی از مهارت های لازم برخوردار باشد تا در نهایت به درآمدهای بیشتر دست یابد.
